Son Mühür - Sanayi tesislerinin pençesinde olan İzmir’in Aliağa ilçesinde İZDEMİR Enerji Elektrik Üretim AŞ’ye ait termik santralin 11 yıldan beri ruhsatsız çalıştırılmasına yönelik DEM Parti İzmir milletvekili İbrahim Akın, TBMM’ye soru önergesi verdi. Mahkeme kararlarına santralin faaliyete devam etmesine kimlerin göz yumduğunu sorgulayan Akın, “Bir enerji santralinin ulusal elektrik şebekesine elektrik satışı yapabilmesi için hangi lisans ve izinlere sahip olması gerekmektedir? Ruhsatsız bir tesisin ürettiği elektriğin ulusal sisteme dahil edilmesi ve satışı teknik ve hukuki olarak nasıl mümkün olmaktadır?” diye sordu.
İzmir’de sanayinin yoğunlaştığı, hava kirliliği ve kanser hastalıklarıyla anılan Aliağa ilçesinde İZDEMİR Enerji Elektrik Üretim AŞ’ye ait termik santral 4 Nisan 2014’ten beri ruhsatsız çalışmaya devam ediyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Encümeni, 3 Mart 2025 tarihli kararıyla Aliağa, Horozgediği Köyü, Hayıtlıdere Mevkii’ndeki termik santralin işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmaksızın faaliyet gösterdiğini tespit etti. Tespitin ardından, ruhsat alınıncaya kadar santralim faaliyetini derhâl durdurulması kararı alındı.
Kararın iptali için dava açan İZDEMİR Enerji Elektrik Üretim AŞ yürütmenin durdurulmasını talep etti. İzmir 3. İdare Mahkemesi, şirketin talebini 12 Haziran 2025 tarihli kararıyla reddetti. Dosya İzmir Bölge İdare Mahkemesi’ne taşınırken 7. İdari Dava Dairesi 3 Temmuz 2025’te oybirliğiyle şirketin ikinci itirazını da kabul etmedi.
Mahkeme sürecinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden istenen bilgi üzerine, 22 Mayıs 2025 tarihli yazıyla söz konusu santral için işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmediği resmen bildirildi.
“Hangi kurumların göz yumduğu ciddi bir soru işaretidir”
DEM Parti İzmir milletvekili İbrahim Akın, dün gazetemiz muhabirlerinden Gamze Eskiköy’ün kaleme aldığı Aliağa’da 11 yıldan beri ruhsatsız faaliyet gösteren İZDEMİR Enerji’ye aile termik santralle ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yanıtlaması talebiyle TBMM’ye soru önergesi verdi.
“Belediye tarafından 2023 yılında mühürlenmesine rağmen faaliyetini sürdüren termik santralin, hukuki süreçlere ve idari yaptırımlara rağmen üretimini nasıl devam ettirebildiğinin ve bu duruma hangi kurumların göz yumduğu ciddi bir soru işaretidir” diyen Akın, santralin bölgedeki tarım arazilerine ve zeytinliklere zarar verdiğini, çevre ve halk sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratmasının endişeleri artırdığına dikkat çekti.
“Yaşama hakkı sermaye karşısında savunmasız bırakılmıştır”
Akın, Aliağa’da ruhsatsız çalışan İZDEMİR Enerji’ye aile termik santralin Türkiye’de tekil bir vaka olmadığını hatırlattı. Ülkenin dört bir yanında, maden sahalarından sanayi tesislerine, enerji santrallerinden organize sanayi bölgelerine kadar birçok işletmenin gerekli Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu olmaksızın veya ruhsatsız bir şekilde faaliyet gösterdiğini vurgulayan Akın, şu ifadeleri kullandı:
“Denetim mekanizmalarının yetersiz kaldığına ve “cezasını öder, üretmeye devam ederim” anlayışının hâkim olduğuna dair yoğun şikayetler mevcuttur. Çıkan son yasalar da göstermektedir ki anayasal güvence altında olan sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının ve ekolojik dengenin sermaye karşısında savunmasız bırakılmıştır. Kamu idaresinin ve ilgili bakanlıkların, bu hukuksuzlukları önleme ve denetleme görevini ne ölçüde yerine getirdiği yurttaşlar tarafından sorgulanmaktadır.”
“İşletmenin elektrikten elde ettiği gelir ne kadardır”
DEM Parti İzmir milletvekili İbrahim Akın’ın ruhsatsız faaliyet gösteren İZDEMİR Enerji’ye aile termik santralle ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a şu soruları yöneltti:
- İzmir Aliağa’da ruhsatsız olduğu belirtilen İZDEMİR Enerji Elektrik Üretim A.Ş.’nin faaliyetini sürdürebilmesi için Bakanlığınız veya bağlı kuruluşlarınız tarafından herhangi bir üretim, işletme veya geçici faaliyet belgesi verilmiş midir? Verilmişse bu belgelerin yasal dayanağı nedir?
- Bir enerji santralinin ulusal elektrik şebekesine elektrik satışı yapabilmesi için hangi lisans ve izinlere sahip olması gerekmektedir? Ruhsatsız bir tesisin ürettiği elektriğin ulusal sisteme dâhil edilmesi ve satışı teknik ve hukuki olarak nasıl mümkün olmaktadır?
- Aliağa’daki santralin 11 yıldır ruhsatsız şekilde ürettiği ve ulusal şebekeye sattığı elektrikten elde ettiği gelir ne kadardır? Bu durumun tespiti hâlinde, haksız elde edilen bu kazancın kamuya iadesi için bir mekanizma mevcut mudur?
- Türkiye genelinde, Bakanlığınızdan üretim lisansı almış ancak faaliyette bulunduğu alana ilişkin diğer yasal gereklilikleri (işletme ruhsatı, çevre izni vb.) yerine getirmemiş kaç adet enerji santrali bulunmaktadır? Bu santrallerin denetimi ve tespiti için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile ne tür bir koordinasyon mekanizması işletilmektedir?
- Ruhsatsız olan bu tesis çıkan mahkeme kararlarına rağmen prosedürü yerine getirmeden çalışmaya devam etmiştir. Bu durumda tesisi kapatacak mısınız?
- Enerji üretimini artırma hedefi, çevre mevzuatının ve yerel yönetimlerin ruhsatlandırma yetkilerinin göz ardı edilmesine neden olmakta mıdır?
- Bakanlığınız, enerji yatırımlarının çevresel ve sosyal maliyetlerini gözeten, sürdürülebilir ve bütüncül bir enerji politikasını hayata geçirmeyi planlamakta mıdır?
