Van Olgunlaşma Enstitüsü bünyesinde görevli kadınlar, geleneksel kök boya yöntemini kullanarak doğal ipler üretiyor. Kültürel mirasın korunması ve kadın istihdamının artırılması amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında, bölgedeki koyun yünü ve keçi kılları işlenerek dokumacılıkta kullanılacak ipler hazırlanıyor.
Kök boyayla doğal renkler elde ediliyor
Küçükbaş hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı Gürpınar ilçesinin Norduz bölgesinde ilkbaharda kırkılan koyun yünü ve keçi kılı, enstitüye getirildikten sonra yıkanıp kurutuluyor. Ardından öreke adı verilen geleneksel araçlarla ip haline getirilen yünler, doğadan toplanan ceviz kabuğu, pancar ve aspir gibi bitkilerin kökleriyle kazanlarda saatlerce kaynatılarak renklendiriliyor.
Renk oturuncaya kadar süren kaynatma işleminin ardından ipler yıkanıp asılarak kurutuluyor ve daha sonra kilim, halı ve kumaş dokumalarında kullanılıyor.
Enstitüde görevli sanat tarihi eğitmeni Hasan Ceylan, bölgedeki kök boyacılık geleneğinin dokumacılık açısından büyük önem taşıdığını belirterek, “Kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarımızı canlandırmak, arşivlemek ve gelecek kuşaklara aktarmak istiyoruz. Ceviz kabuğundan kahverengi ve siyah, aspirden kiremit, diyarek bitkisinden yeşil, pancardan ise farklı tonlar elde ediyoruz.” dedi.
Usta öğretici Hatice Ege ise kök boyanın kültürün önemli bir parçası olduğunu vurgulayarak, “Her yıl ilkbahar ve sonbaharda doğadan topladığımız bitki, meyve ve yapraklardan kök boyalar hazırlıyoruz. Bu yöntemle boyadığımız iplerle rengarenk kilimler, kumaşlar ve halılar dokuyoruz. Amacımız kültürümüzü yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak.” ifadelerini kullandı.
