Son Mühür- Merkez Bankası'nda uzun yıllar üst düzey görevlerde bulunan Prof. Dr. Ali Çufadar, Türk Lirası'nın aşırı değerli mi? sorusuna açıklık getiren bir yazı kaleme aldı.
''Türk lirası reel olarak aşırı değerli mi?
Çok boyutlu, zor soru.'' diyen Çufadar,
''Keşke alan olsa, biraz reel değer kaybetse. Dışarıda, büyük bir rekabet-kendi üretimini koruma savaşı var.
Biz kendimizi sıkıştırdık-sıkıştırmaya devam ediyoruz.'' hatırlatmasında bulundu.
Prof. Dr. Ali Çufadar'ın dikkat çeken mesaj zinciri şöyle.
Tartışmaya başlayalım...
TL Reel Değerli mi?
Ölçü ne?
Normalde (TÜFE+ÜFE) ortalaması iyi gösterge.
Ama, TÜFE'yi esas alana tuhaf-tuhaf bakarlar artık.
ÜFE'yi esas alacağız. Sağlıklı sayılır.
Tarih derslerle doludur; daha önce anlatmıştım...
TL reel değerli mi?
HAYIR, değerli falan değil!
Uzun dönem ortalamasının hala ALTINDA.
Hala reel değerlenme ALANI var.
ENFLASYON düşsün istiyor muyuz?
Öyleyse, biraz daha DEĞERLENMELİ...
AMA, dünya çok değişti!?
Zor bir süreç.
ABD gümrük vergileri çok şey DEĞİŞTİRDİ.
Herkes kendi üretimini koruma; yeni ihraç pazarı bulma peşinde.
Bizim ÜRETİCİ sadece yurtdışında değil, yurt içinde de REKABET TEHDİDİ altında.
Faizimiz de FAHİŞ...
Nasıl olacak?
Ama, ENFLASYON!?
Evet dünyada ciddi enflasyon sorunu YOK.
Enflasyon sorunu sadece BİZDE.
Kur artarsa; fiyat artıyor...
Zaten üzerinden silindirle geçilmiş vatandaş; daha da eziliyor.
Kur artışı bizde; gelir dağılımının bozulması - fakirlerin EZİLMESİ gibi bir şey.
AMA, faiz FAHİŞ!?
Bu da DOĞRU.
Bu fahiş faizle; ÜRETEMEYİZ.
Ama, bu faizle kuru zor tutuyoruz.
Faizi indirsek; kur-enflasyon zıplayacak; fakirleşme artacak!?
Faizi indirmezsek; üretim-yatırım zayıflayacak, işsizlik artacak!?
"Değerlenen kur + Fahiş faiz"; üreticiyi HIRPALIYOR.
"Düşük faiz-Kur artışı-Enflasyon"; fakiri EZİYOR.
Enflasyonun düşmesi için; TL'nin biraz daha reel değer kazanması GEREKLİ.
Şiddetli bir ÇELİŞKİ-ÇATIŞMA durumu.
Peki, OPTİMALİ?
Çözüm; kur artışı DEĞİL; kur artışına yol açmayacak faiz DÜŞÜŞÜ.
Mümkün mü?
Evet, ama iyi-tutarlı-umut veren bir HİKAYE + toplumsal UZLAŞI gerekir.
Aksi durum; yakıcı tercihleri + sıkışmışlığın artmasını ima eder.
O açmazı biz kendimiz yaratıyoruz...
Prof. Dr. Ali Çufadar paylaşımına dikkat çeken ekonomist Cüneyt Akman,
''Bu konuda fikrim şu: Eğer mesela sanayide verimlilik problemini düşük faiz düşük kur ile suni olarak çözmeye çalışırsanız, çözemezsiniz. Çünkü hayati hastalıklar palyatif tedavilerle çözülmez.
Özetle bana göre ortada bir açmaz yok aslında o açmazı biz kendimiz yaratıyoruz.'' mesajı verdi.
