Son Mühür/Sercan Engerek- İzmir’de Üçyol-Buca metrosunun çalışmaları nedeniyle şantiye açılan Yağhaneler semtinde esnaf zor günler geçiriyor. Beş ay önce şantiye için kavşakta trafiğin akış şekli değiştirilirken dükkânların önü de sac bariyerle kapatıldı. Mağdur olan esnaf çalışmaları yürüten İzmir Büyükşehir Belediyesinin bilgilendirme yapmamasından şikâyet etti. Yapı malzemesi dükkânı işleten Yenal Çelik, günlük cirosunun 50 bin lira seviyesinden 5 bin liraya kadar düştüğünü belirterek, “Sekiz ay sonra dükkânımızın önündeki sac bariyerleri kaldıracaklarını söylediler. Beş ay geçti. Şantiyede şu an hiçbir çalışma yok. Ankara’dan makine geleceğini öğrendik. Madem makine daha getirilmedi, o zaman beş ay önce dükkânımızın önünü niye kapattınız?” diye tepki gösterdi.
İzmir’de Üçyol ile Buca’yı bağlayacak metro çalışmasının tünel kazıları devam ediyor. Metro nedeniyle şantiye alanı açılan semtlerden biri de Konak ilçesine bağlı Yağhaneler semtinde Yeşillik, Eşrefpaşa ve Eskiizmir Caddelerinin bağlandığı kavşak oldu. Üçyol-Buca metrosunun Yağhaneler kavşağında açılacak istasyonu için kavşakta beş ay önce trafiğin akış şekli değiştirildi.
Özellikle de sabah ve akşam saatlerinde trafik yoğunluğu artarken, şantiye nedeniyle Yeşillik-Eşrefpaşa Caddeleri üzerinde market, manav, oto yıkamacı, tatlıcı, lokanta olarak faaliyet gösteren, yapı malzemeleri satan toplam 10 dükkânının önü kapatıldı. Dükkânlar ile şantiyenin sac bariyerleri arasında yayaların geçebileceği kadar mesafe bırakıldı.
“Toptancılar artık mal bırakmak istemiyor”
Kavşağın şantiye için kapatılmasından bu yana beş ay geçti. Alanda sadece altyapı çalışması yapılırken istasyonu inşa çalışmaları başlamadı. Dükkanlarının önünün şantiye nedeniyle kapatıldığı için aylardan beri mağdur olduklarını belirten Bombay Marketin sahiplerinden Dilara Bombay, “Önümüzü sac bariyerle kapattılar. Şantiyeye göstermelik iki vinç koydular. Son üç haftadır mesela hiçbir hareket yok. Ondan önce ara ara gelip çalışıyorlar. Sonra işçiler greve çıktı. Duyduğumuz kadarıyla çalışanlar maaşlarını alamıyormuş. Belki de bundan dolayı şu an herhangi bir çalışma yok. Tam yaz döneminde kapattılar. O bizi çok etkiledi” dedi.
Bombay, marketin önünün sac bariyerle kapatılması nedeniyle araçlar giremediği için ürün tedarik ettikleri toptancıların gelemediğini söyledi. Bombay, “Toptancılar artık bana mal bırakmak istemiyor. Çünkü dükkânın önü kapalı. Mesela uzun bir süre dondurma, ekmek tedarikçisi gelemedi. Ürünü bırakamayacakları için gelmek istemiyorlar” ifadelerini kullandı.
“İşler yüzde 70 oranında azaldı”
Dilara Bombay, kendilerini en çok etkileyenin yoldan geçerken alışveriş yapan araçlı müşterilerinin artık alışverişe gelmemesi olduğunu anlattı. İşlerinin yüzde 70 oranında azaldığını belirten Bombay, şunları dile getirdi:
“Müşterinin ayağı da kesilmeye başladı. ‘Geliyorum, ekmek, dondurma’ yok diyor. Daha önce buradan geçen araçlardan insanlar inip alışveriş yapıyordu. Meyvesini, meşrubatını, içkisini alıyordu. Güzel bir para bırakıp gidiyordu. Artık bu müşteriler yok. Sadece mahalleden sabit müşterilerim kaldı. Bu nedenle işlerimiz yüzde 70 azaldı. Burayı ilk kapattıklarında araçlar hiç gelemiyordu. Yalvar yakar dar da olsa sac bariyerlerin önünden bir yol açtırdık. Oradan işlemeye çalışıyoruz. Ama müşteri gelemiyor. Rafta ürün olsa bile satamıyoruz. Bu sefer kalan ürünü toptancıya iade etmek zorunda kalıyoruz. Toptancının bana 6 liraya verdiği ürün, iade olduğunda 3 liraya düşüyor.”
“Makine getirilmediyse neden beş ay önce kapattınız?
Dükkânlarının önünün şantiye nedeniyle kapatılmasından dolayı mağdur olan diğer esnaf ise yapı malzemesi dükkânı işleten Yenal Çelik. Beş ay önce yolun kapatılmasını “Bize hiçbir açıklama yapmadan burayı kapattılar. Bir gün ölçüm yapmaya başladılar. O zaman öğrendik buranın kapatılacağını. Trafiğin akışını değiştirdiler. Sekiz ay sonra dükkânımızın önündeki sac bariyerleri kaldıracaklarını söylediler. Beş ay geçti. Şantiyede şu an hiçbir çalışma yok” diye anlattı.
Çelik, belediyeden muhatap bulamadıklarını ancak şantiyeye gelip giden bazı mühendis ve işçilerden bilgi alabildiklerini söyledi. Çalışmaların başlaması için Ankara’dan iş makinesi getirileceğini öğrendiklerini belirten Çelik, “Madem makine daha gelmedi, o zaman beş ay önce yolu, dükkânımızın önünü niye kapatıyorsunuz? Karanlık olduğu için buradan aileler geçemiyor. Dükkânlara yönelik olumsuz bir durum olsa ne yapacağız? Gece sabaha kadar ışıkları açmak zorunda kalıyoruz. Teselli olsun diye, gelip bilgilendiren de yok. Buranın da uzun yıllar süren Üçyol-Fahrettin Altay metrosu gibi olmasından korkuyoruz” dedi.
“Günlük cirom 5 bin liralara kadar düştü”
Yenal Çelik, yolun kapatılması nedeniyle çok sayıda müşterisini kaybettiğini vurguladı. Daha önce 50 bin lira seviyesinde olan günlük cirosunun 5 bin liraya kadar düştüğünü kaydeden Çelik, kira bedeline de zam geldiğini belirterek tepki gösterdi:
“Müşteri daha önce dükkânın önünde aracını durdurup malzemesini alıp gidiyordu. Şimdi aracı park edemediği için daimî müşterimiz bile gelmiyor. Sac bariyerin bittiği yerde bir banka var. Önü açık ama orada da trafik polisleri araç sahiplerinin durmasına izin vermiyor. Müşteri yüklü, ağır malzeme alıyor. Burada aracıyla duramayınca gelmiyor. Bu sefer de ciromuz düşüyor. Normal şartlarda ciromuzun 45-50 bin liradan aşağı düşmüyordu. Şu anki günlük ortalama ciro 5 bin 500 liraya kadar düştü. Neredeyse yüzde 100 düştü. Bunda piyasanın da etkisi var tabii ama 50 bin liralık ciro bu kadar düşmez. Ama ciromuz düşerken, giderlerimiz artıyor. Burada herkesin dükkânı kira. Dükkân kiramıza zam geldi. Ödemekte çok zorlanıyoruz kirayı. Mülk sahibi buradaki durumun kendini ilgilendirmediğini söylüyor. Burayı kapatan belediyeyi de ilgilendirmiyor. Kimi ilgilendirecek?”
“Eşkal tipler burayı mesken tutmaya başladı”
Özgüneş Kırtasiye de metro istasyonu nedeniyle açılacak olan istasyon için yolun kapatıldığı noktada bulunuyor. Kırtasiyenin sahibi Hüsnü Özgüneş, başlayan asayiş sorunlarından müşterilerini kaybetmesine ve belediye tarafından bilgi verilmediğine kadar birçok şikâyeti olduğunu anlattı.
Saç bariyerin arkasına çöp atıldığı gerekçesiyle uyarı yazıları astıklarını ancak sac bariyerin dükkânlara bakan kısmıyla hiç kimsenin ilgilenmediğinden şikâyet eden Özgüneş, “Çöp sorunuyla ilgili kamerayla takip edildiğini belirttiler. Tamam, çöp atılmasın. Ama sac bariyerin dükkânlara bakan kısmıyla hiç kimse ilgilenmiyor. Sadece kaldırımın açık olduğu, daracık bir yol. Gece karanlık olduğunda insanlar buradan geçemez hâle geldi. Asayiş sorunları başladı. Yazın dükkânda 23.00’e kadar duruyorum. Geçen gün paydos saatinde diğer komşu esnaf dükkanını kapatmıştı. Saat 21.30 civarı… Kaldırım iyice tenhalaştı. Eşkal tipler burayı mesken tutmaya başladı. Bölge halkı için ciddi bir sorun. Bari aydınlatma yapsalardı… Ama onu da yapmadılar” diye konuştu.
Özgüneş, yoldan geçerken alışveriş yapan müşterilerinin artık gelmediğini, şantiyenin bitiminde bulunan bankanın önünde de araçların trafik cezası nedeniyle duramadığı için çaresiz olduklarını belirtti.
“Ne kadar dayanabileceğimizi bilmiyoruz”
Müşterilerinin yüzde 90’ını kaybettiğini belirten Özgüneş, şunları söyledi:
“Şu tam kırtasiye sezonu. Buradan arabayla geçip kırtasiyemizden alışveriş yapan müşterilerimizin yüzde 90’ı artık gelemiyor. İstesek dükkânı arka sokakta açabilirdik. Niye cadde üzerinde açtık? Burada iş yapabilelim diye. Şu an aracıyla gelip bizden alışveriş yapmak isteyen insanlar Çin işkencesi çekiyor. Sac bariyerin bittiği yerde bir banka var. Önü açık ama orada da trafik polisleri araç sahiplerine bir saniye bile nefes aldırmıyor. Müşteri kırtasiye malzemesi almaya geldiğini söylüyor; ‘Dükkânın önüne yanaşamadım, bankanın önünde durayım dedim, orada da müsaade etmediler.’ Bu şekilde müşterilerimin yüzde 90’ını kaybettim. Kiramız var. Vergimizi, faturalarımızı ödemek zorundayız. Ama müşteri yok. Ne kadar dayanabileceğimizi bilmiyoruz.”
“Haber verilse en azından bileceğiz”
Hüsnü Özgüneş, “Beş ay oldu, sahada şu an hiçbir çalışma yok. ‘Siz esnafsınız, buradan ekmek yiyorsunuz’ deyip hiçbir şekilde bir bilgi de verilmiyor. Ne yazılı bir bilgi ne de sözlü olarak bir yanıt veriliyor” diye isyan etti.
“Bize deseler ki ‘Siz esnafsınız, mağdur oluyorsunuz, şu kadar sürede çalışma tamamlanıp bu sac bariyerler kaldırılacak.’ Tenezzül edilip bir haber verilse en azından bileceğiz. Bir yıl mı? İki yıl mı? Dört yıl mı?.. Süre belli değil” diyen Özgüneş, bilgi verilmesi ve çözüm bulunması için İzmir Büyükşehir Belediyesine çağrıda bulundu.
