Son Mühür/ Beste Temel- İzmir Büyükşehir Belediyesi, İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Daire Başkanlığı ile Belediye iştiraki İzdoğa A.Ş. iş birliğiyle hayata geçirilen "Dönüşüme Evde Başla" projesi, ambalaj atıklarını evlerden toplayarak geri dönüştürmeyi ve doğaya ile ekonomiye kazandırmayı hedefliyor. Çevre Mühendisi ve Yüksek Mühendis Yakup Ateş, projenin detaylarını ve sağlayacağı faydaları kamuoyuyla paylaştı.
Karşıyaka'dan İzmir'e uzanan başarılı bir model
Yakup Ateş'in verdiği bilgiye göre, projenin kökenleri İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay'ın Karşıyaka Belediye Başkanlığı dönemine dayanıyor. 2020'li yıllarda Karşıyaka'da uygulanan ve ilçe halkı tarafından büyük beğeni toplayan bu projenin, Karşıyaka Belediyesi'ne birçok ilke imza attırdığı ve ödüller kazandırdığı belirtildi. Evde biriktirilen geri dönüştürülebilir atıkların (kağıt, karton, plastik, metal, cam) belediye tarafından toplanarak, ayrıştırma ve geri dönüşüm tesislerine gönderilmesi sürecini kapsayan bu model, şimdi İzmir genelinde uygulanmaya başlandı.
"Dönüşüme Evde Başla" ilk adımlarını attı
Mart 2025'te İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından resmi olarak ilan edilen "Dönüşüme Evde Başla" projesi, Cemil Başkan'ın çevreci bakış açısının bir yansıması olarak tüm İzmir'e yayılmayı hedefliyor. Projenin ilk aşamada 6 ilçedeki 8 pilot mahallede uygulamaya konulduğu duyuruldu. Vatandaşlardan bu çevre dostu girişime sahip çıkmaları ve evde başlayan dönüşüme destek vermeleri yönünde çalışmalar başladı.
Pilot uygulama bölgeleri nereler?
- Karabağlar: Üçkuyular, Fahrettin Altay
- Bayraklı: Körfez
- Konak: Kültür
- Menderes: Hürriyet
- Bornova: Evka 3
- Narlıdere: Sahil Evleri, Yenikale
Atık toplama ve takip sistemi
Proje kapsamında atıkların toplanması için temel organizasyon adımları belirlendi;
- Poşetlerin Dağıtılması: Geri dönüştürülebilir atıklar için üzerinde QR kod bulunan özel poşetler hanelere bırakılacak.
- Düzenli Toplama: Ekipler bir hafta sonra gelerek dolan poşeti alacak ve yerine yenisini bırakacak.
- Takip Sistemi: QR kodlar sayesinde her poşetin hangi daireye ait olduğu sistemde kayıt altına alınacak, böylece etkin bir takip sağlanacak.
- Ayrıştırma ve Geri Dönüşüm: Toplanan atıklar kamera altında açılarak geri dönüştürülemeyen malzemeler tespit edilecek ve kullanıcıya bilgi verilecek. Uygun atıklar ise türlerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine gönderilerek ekonomiye kazandırılacak.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2022 yılı verilerine göre, belediyeler tarafından toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarının 1,03 kg olduğu ve bu miktarın yaklaşık %50'sinin geri dönüşümü mümkün atıklardan oluştuğu belirtildi. Yakup Ateş, İzmir'de günde yaklaşık 5 bin ton evsel nitelikli atık toplandığına dikkat çekerek, "Dönüşüme Evde Başla" projesiyle sokaklardaki çöp konteynerlerine atılacak geri dönüştürülebilir atıkların ayrılacağını, bunun da kentsel atık yükünde önemli bir azalma sağlayacağını vurguladı. Bu sayede çöp kamyonları ve atık transfer istasyonlarındaki araçlar sadece evsel nitelikli atıkları taşımış olacak.
Bakan Tugay'ın "Geri dönüştürülebilir atıklarınızı evde ayrıştırmanızı ve normal çöpe atmamanızı rica ediyoruz. Dönüşüme Evde Başla projesini 2 yıl içerisinde tüm İzmir’e yayacağız" ifadesi, projenin hedeflerinin büyüklüğünü gösteriyor. Bu ciddi adımın, kentsel atık karakterizasyonlarında olumlu yönde değişimlere yol açacağı, geri dönüşümü mümkün olan atıkların ekonomiye kazandırılarak hammadde ve doğal kaynakların korunmasına büyük katkı sağlayacağı öngörülüyor.
Somut kazanım örnekleri:
1 ton atık kağıdın geri dönüştürülmesiyle: 17 adet ağacın kesilmekten kurtarıldığı, 4100 kwh enerjiden tasarruf sağlandığı, 177 kg sera gazı salınımının engellendiği.
1 ton plastiğin geri dönüştürülmesiyle: 5774 kwh enerjiden tasarruf sağlandığı, 177 kg sera gazı salınımının engellendiği.
Atatürk'ün izinde çevre duyarlılığı
Yakup Ateş, açıklamasını Mustafa Kemal Atatürk'ün "Çevreyi Korumak Aklın Gereğidir!" sözüyle tamamlayarak, bu projenin Atatürk'ün çevreye verdiği önemin ışığında atılmış önemli bir adım olduğunu vurguladı. Proje, hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından İzmir için büyük bir potansiyel taşıyor.
