İzmir’in Karabağlar ilçesinde, Sabit Bey Camii’nin bahçesinde yer alan Şemsi Baba Türbesi ve Karadutlu Haziresi, bölgenin en önemli kültürel miras alanlarından biri olarak dikkati çekiyor. Türbenin bulunduğu alan, geçmişte Karadutlu Tekkesi’nin yeniden inşasıyla şekillenen bir ziyaret merkezi niteliği taşıyor. Hazirede tespit edilen 24 mezar ise dervişlerden hanedan mensuplarına uzanan geniş bir tarihsel yelpazeye işaret ediyor.
Bektaşi kültürünün İzmir’deki en eski izleri gün yüzüne çıkıyor
Karabağlar’daki türbe ve hazire, Bektaşi geleneğinin bölgede yüzyıllardır süregelen varlığını gösteren güçlü yapılardan biri olarak değerlendiriliyor. Tekkenin ikinci kez hayata geçirilmesiyle bu alan, hem ibadet hem de irşad faaliyetlerinin sürdürüldüğü önemli merkezlerden olmuş, zaman içinde kendisine bağlı derviş topluluğunun yoğun ilgisini toplamıştı.
Şemsi Baba’nın hayatı Karadutlu Tekkesi’nin kaderini şekillendirdi
Asıl adı Yusuf Şemsettin olan Şemsi Baba, 1795 yılında Mora’da doğdu. Müderris Feyzullah Efendi’nin oğlu olarak eğitimli bir çevrede yetişti. Askerlik yaşamında tabur kâtipliğine kadar yükseldi ve görevi bıraktıktan sonra İzmir’e yerleşti. Burada Rüsumat memurluğu yaptı ve kısa süre sonra Karadutlu Dergâhı’nın postnişini olarak görevlendirildi. 1884 yılında vefat eden Şemsettin Baba, hizmet verdiği dergâhın haziresine defnedildi.
Onun ardından posta torunu Fuat Bey Baba getirildi. 1928’deki vefatının sonrasında ise jandarma subayı Kazım Baba dergâhın postnişini oldu. Böylece dergâh uzun yıllar Bektaşi topluluğuna hizmet vermeyi sürdürdü.
Yıkılmış bir tekkenin yeniden doğuşu bölgenin tarihini değiştirdi
Rivayetlere göre Şemsi Baba, Hacı Bektaş-ı Veli’nin hulefasından biri olarak kabul ediliyordu. Rumi 1270, miladi 1855 yıllarında bağlık ve zeytinlik bir arazi olan Karadutlu bölgesinde yıkılmış eski tekkeyi yeniden inşa ettirdi. Böylece zikir ve irşad faaliyetleri burada yeniden başladı. Dergâha bağlılık göstererek hizmet eden birçok derviş, vefatının ardından tekkenin çevresine defnedildi ve bugün Karadutlu Haziresi olarak bilinen alan oluştu.
Hazirede 24 mezar bulunuyor
Karadutlu Dergâhı Haziresi’nde yapılan tespitlerde toplam 24 mezarın bulunduğu belirlendi. Bu mezarların bazıları kadın ve çocuklara ait olsa da önemli bir bölümü dergâhta yetişmiş Bektaşi dervişlerine işaret ediyor. Prof. Dr. Necmi Ülker’in çalışmasında yer alan kitabe tercümesi, “Yeniden kıldı bünyad Şemsi Baba iş bu dergâh sene 1281” ifadesiyle tekkenin 1864 yılında tekrar inşa edildiğini ortaya koyuyor.
Şemsi Baba’nın mezar taşında ise “Hacı Bektaş Veli Hazretlerinin hulefasından… Yusuf Şemseddin Baba ruhuna Fatiha” yazısı yer alıyor. Tarih kısmı 12 Ağustos 1885 olarak belirtiliyor. Türbenin bulunduğu alan, tekkenin en yüksek noktası olduğu için “Şemsi Baba Tekkesi” adı yaklaşık 25 yıl boyunca kullanılmaya devam etti.
Karabağlar’ın sessiz hazinesi yeniden keşfediliyor
Şemsi Baba Türbesi ve Karadutlu Haziresi, İzmir’de geçmişle bugünü buluşturan önemli bir kültürel yapı olarak dikkati çekiyor. Haziredeki 24 mezar ve dergâhın tarihi, bölgenin Bektaşi mirasının canlı birer göstergesi niteliğinde bulunuyor. Karabağlar’ın bu gizli hazinesi, bugün hem araştırmacıların hem kültürel mirasa ilgi duyan ziyaretçilerin dikkatini çekmeye devam ediyor.
