İzmir’in Menderes ilçesinde yer alan Klaros Antik Alanı, arkeolojik kazılarla binlerce yıllık tarihini yeniden gün yüzüne çıkarıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Ege Üniversitesi’nin bilimsel koordinasyonunda yürütülen kazılar, Saya Holding’in ana sponsorluğunda sürdürülüyor. Bu çalışmalar, antik dünyanın bilgelik ve kehanet merkezi Klaros’u günümüzle buluşturmayı amaçlıyor.
Antik Bilgelik Merkezi yeniden görünür oluyor
Apollon adına kehanetlerin yapıldığı kutsal alan, yalnızca arkeolojik açıdan değil; kültür ekonomisi, yerel kalkınma ve tarih bilinci açısından da önem taşıyor. Son beş yıldır yürütülen çalışmalar iki ana odakta yoğunlaşıyor.
Bunlardan ilki, MS 1. ile 4. yüzyıllar arasında ziyaretçilerin konaklaması için inşa edilen Katagogeion yapısında sürdürülüyor. İkincisi ise Kolophon yönünde, 50 metre uzunluğunda ve 7 odalı Roma dönemi yapısı üzerine yoğunlaşıyor. Kazı çalışmalarıyla eş zamanlı yürütülen restorasyon ve koruma faaliyetleri de hız kazanmış durumda.
“Geçmişin sessiz tanıkları”
Kazıların bilimsel danışmanlığını üstlenen Ege Üniversitesi’nden Doç. Dr. Onur Zunal, Klaros’un sadece tarihî bir ören yeri olmadığını vurguluyor. Zunal, “Yaklaşık üç bin yıl önce insanlar burada geleceğe dair yön arıyordu. Bugün her yeni buluntu, geçmişin sessiz tanıklığını geleceğe taşıyor” ifadelerini kullandı.
Büyük İskender ve Smyrna’nın kehaneti
Klaros’un İzmir’in kentleşme sürecinde de kritik bir rolü bulunuyor. Antik yazar Pausanias’a göre, Büyük İskender gördüğü rüyayı Klaros’taki kahinlere yorumlattı. Bu kehanet doğrultusunda Smyrna’nın, yani bugünkü İzmir’in yeni yerleşim alanı belirlendi. Klaros, bu yönüyle yalnızca kutsal bir merkez değil; şehirlerin ve medeniyetlerin şekillenmesinde etkili bir bilgelik kaynağı olarak öne çıkıyor.
Bir asrı aşan kazı hikayesi
Klaros’taki kazılar 1907 yılında başladı. Ancak savaşlar, kaynak eksiklikleri ve idari engeller nedeniyle çalışmalar zaman zaman durdu. Bugüne kadar yalnızca 51 yıl boyunca aktif kazı gerçekleştirilebildi. 2001’de Ege Üniversitesi’nin sorumluluğu devralmasıyla süreç yeniden ivme kazandı. Önce Prof. Dr. Nuran Şahin, ardından Doç. Dr. Onur Zunal yönetiminde sürdürülen kazılar, günümüzde disiplinli ve sürdürülebilir bir programla ilerliyor.
“Kültürel miras geleceğin gücü”
Saya Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cem Mengi, kazılara verdikleri desteğin yalnızca arkeolojiyle sınırlı olmadığını belirtti:
“Dünya şehirleri artık kültürel mirası sadece geçmişin izi olarak değil, geleceğin inşa edici gücü olarak görüyor. Klaros’a sağladığımız katkı, kültür ekonomisine, yerel kalkınmaya ve uluslararası tanınırlığa yönelik sürdürülebilir bir adımdır. Türkiye ve İzmir’in kültürel gelişiminde bu tür merkezlerin önemli rol oynayacağına inanıyoruz.”
Geleceğe açılan kapı
Klaros kazılarının ilerleyen dönemde bilimsel yayınlarla desteklenmesi, daha geniş kitlelere ulaştırılması ve kültür turizmine entegre edilmesi hedefleniyor. Böylece antik bilgelik merkezi, geçmişin izlerini korurken, geleceğin kültürel mirasına da katkı sağlayacak.
