Son Mühür/ Osman Günden- İzmir'in gözde ilçelerinden Foça'da, Sürdürülebilir Yaşam Derneği (SUYADER) ve S.S. Foça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi öncülüğünde, az bilinen balık türlerini sofralara taşımayı ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırmayı hedefleyen "Buranın Balıkları" Projesi hayata geçirildi. Proje, yerel balıkçılığı desteklerken, deniz ekosisteminin sürdürülebilirliğine de önemli katkı sunmayı amaçlıyor.
Denizden gelen lezzetler ve sosyal sorumluluk buluşması
Foça'nın bereketli sularında yaşayan ancak tüketimi sınırlı kalan balık türlerini geniş kitlelere tanıtmak ve ekonomiye kazandırmak amacıyla başlatılan "Buranın Balıkları" projesi, hem Foça ekonomisine hem de toplumsal dayanışmaya yeni bir soluk getiriyor. Proje kapsamında, vatandaşların ve turistlerin yalnızca belirli balık türlerine yönelmesi yerine, diğer yerel balıkların da bilinirliğinin artırılması ve sofralardaki yerini alması hedefleniyor. Bununla birlikte, tezgahlarda kalan balıkların "Askıda Balık" uygulamasıyla ihtiyaç sahibi ailelere ulaştırılması, projenin sosyal sorumluluk boyutunu gözler önüne seriyor.
Uluslararası destekle güçlenen bir vizyon
"Buranın Balıkları" adlı bu kapsamlı girişim, resmi adıyla "Yerel Balıkçılık Gıda Güvencesini Destekliyor: Dirençli Gıda Sistemlerinin Oluşturulması ve Yerel Kıyı Ekosistemlerinin Korunması Projesi", Avrupa Birliği'nin yanı sıra The Conservation Collective, Türkiye Mozaik Foundation ve Sivil Toplum İçin Destek Vakfı iş birliğiyle Turquoise Coast Environment Fund- Turkey (TCEF) tarafından finansal olarak destekleniyor. Foça Kaymakamlığı, İlçe Tarım Müdürlüğü, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Foça Belediyesi, Foça Kent Konseyi, WWF Türkiye, Foça Halim Foçalı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Foça Film Platformu gibi önemli paydaşların da desteğiyle proje, çok yönlü bir iş birliğiyle ilerliyor.
Projenin tanıtımı için 20 Mayıs 2025 Salı günü Foça Reha Midilli Kültür Merkezi'nde özel bir toplantı düzenlendi. Toplantıda, SUYADER kurucusu ve Başkanı Prof. Dr. Emine Aksoydan, Proje Koordinatörü Mücahit Erakyol, Foça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Ceyhan Çetin, Koordinatör Yardımcısı Esra Kartal, WWF Temsilcisi Ebrucan Kalecik, Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğr. Gör. Dr. Gökhan Kaboğlu ve Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğr. Üyesi Dr. Murat Çelik birer konuşma yaparak projenin detaylarını ve hedeflerini paylaştılar.
Küçük balıkçıya can suyu, halka sağlıklı besin kaynağı
Konuşmacılar, projenin Nisan 2025 – Mart 2026 tarihleri arasında bir yıl boyunca Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde küçük ölçekli balıkçılığı desteklemeyi amaçladığını vurguladılar. Bu destek, ekonomik değeri görece düşük olan balık türlerinin tanıtımının artırılmasıyla sağlanacak. Böylece, yerel balıkçıların geçim kaynakları güçlendirilirken, bu balık türlerinin sofralara kazandırılmasıyla yerel halkın ve Foça'yı ziyaret edenlerin sağlıklı ve dengeli beslenmesine katkıda bulunulması hedefleniyor.
Ayrıca, projenin en dikkat çekici yeniliklerinden biri olan "Askıda Balık" uygulamasıyla dar gelirli gruplara balık ulaştırılması planlanıyor. Bu sayede, hem deniz ekosisteminin sürdürülebilirliği korunacak hem de bölgedeki gıda güvencesine önemli bir destek sağlanacak. Foça'nın proje için pilot bölge olarak seçilmesi, elde edilecek veriler ışığında başta Ege'nin sahil ilçeleri olmak üzere ülke geneline yaygınlaştırılma hedefinin göstergesi.
"Yerel balıklar sofralara, ekonomiye ve kalplere girecek"
SUYADER Başkanı Prof. Dr. Emine Aksoydan, projenin temel amacının Foça'nın yerel balıklarının tüketimini artırmak olduğunu belirterek, "Projemizin hedefi şu: Tüketilen ticari balıklardan ziyade, Foça’nın yerel balıklarının tüketimini arttırmak, hem halka hem turistlere bu balıkları tanıtmak, dolayısıyla bu balıkları avlayan küçük ölçekli balıkçıların da ekonomik durumunu biraz daha yükseltmek" dedi. Aksoydan, balığın besleyici değerine dikkat çekerek, yerel balıkların ekonomik olarak daha erişilebilir olması sayesinde halkın sofrasına girebileceğini vurguladı. "Bu balıkların tüketimini yaygınlaştırabilirsek hem halkı hem balıkçıyı desteklemiş olacağız" diye ekledi.
Projenin en önemli ayaklarından birinin askıda balık uygulaması olduğunu belirten Aksoydan, satıştan kalan yerel balıkların mahalle muhtarlarıyla iş birliği yaparak balığa erişemeyen ihtiyaç sahiplerine düzenli olarak dağıtılacağını ifade etti. Prof. Dr. Aksoydan, "Umarım tüm Foça halkının, işletmelerin, paydaşlarımızın katkısıyla Foça balıklarının tüm Türkiye’de, hatta uluslararası platformda tanınmasını ve tüketilmesini sağlarız" temennisinde bulundu.
"Iskarta balıklar artık ihtiyaç sahiplerine ulaşacak"
Foça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Ceyhan Çetin de konuşmasında projenin detaylarına değinerek, "Projemiz Foça’daki yerel balıklarımızın, ıskarta balıklarımızın halka tadım festivalleri yapılarak tanıtılması ve bu balıklarımızın artık Foça’da restoran tezgahlarında da bulundurularak, tadımlarla, sunumlarla çok lezzetli olduklarının anlaşılmasını sağlamak" ifadelerini kullandı. Çetin, tüketicilerin artık sadece levrek, çipura veya barbun gibi popüler balıklar yerine yerel balıkları da tercih etmesini hedeflediklerini belirtti. Bu sayede balıkçılara maddi katkı sağlanırken, halka da uygun fiyatlı ve yılın 12 ayı bulunabilen balıklar sunulacağını kaydetti. Çetin, "Iskarta balıklarımızı da 17 mahalle muhtarımızın aracılığıyla Askıda Balık uygulaması yaparak ihtiyaç sahiplerine ulaştıracağız" diyerek projenin sosyal boyutunu bir kez daha vurguladı.
