Son Mühür / Merve Turan - İzmir, Türkiye'nin en büyük ve en yoğun nüfusa sahip şehirlerinden biri olmasının yanı sıra, deprem riskiyle de önemli bir tehdit altında. Deprem uzmanları, İzmir'in zemininde var olan diri fay hatlarıyla ilgili uyarılarda bulunarak, şehirdeki binaların altından geçen bu tehlikeli fayların ciddi bir risk oluşturduğuna dikkat çekiyor. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün (MTA) sitesinde yer alan diri fay hatları haritası ise, şehrin farklı bölgelerindeki riskli alanları gözler önüne seriyor. İşte İzmir'in mahalle mahalle fay hatları...
"İzmir'de altından fay geçen binalar var!"
Deprem konusunda yaptığı açıklamalarla sıkça gündeme gelen Deprem Uzmanı Prof. Dr. Naci Görür, İzmir’deki fay hatları ile ilgili çarpıcı uyarılarda bulunmuştu. Görür, “İzmir'de üzerinde fay hatları olan binalar var! Üzerinden bu kadar yıkıcı fay hattı geçen başka bir şehir yok” diyerek şehrin deprem riski hakkında ciddi endişeler taşıdığını dile getirmişti. İzmir’in deprem konusunda oldukça riskli bir bölge olduğunu belirten Görür, şehrin hem yer yapısının hem de fay hatlarının oluşturduğu tehlikeye dikkat çekmişti.
Görür, İzmir'deki fay hatlarının sadece yerleşim yerlerinden geçmekle kalmadığını, aynı zamanda oldukça uzun ve etkin olan faylardan söz etmişti. “İzmir çok enteresan bir yer, deprem üreten çok kaynağı var. İzmir'in tarihi depremlerine bakarsanız, her zaman İzmir depremi diye çok sayıda deprem çıkar” diyen Görür, İzmir'deki depremin büyüklüğüne de dikkat çekmişti. Şehirde en az 15 farklı fay hattı bulunduğunu belirten uzman, “İzmir’de 7.0 büyüklüğünden fazla fay hattı riski olan en az 15 fay hattı var. Bu kesin” dedi. Görür, özellikle “deprem gelir, ondan sonra bakarız” anlayışının tehlikeli olduğunu vurgulayarak, vatandaşların bu tehlikelerin farkında olması gerektiğini söylemişti.
Tüm bu açıklamadan sonra büyük korkuya kapılan İzmirliler aktif fayların nerede olduğunu sorgulamaya başladı. İşte mahalle mahalle İzmir'in diri fay haritası...
İzmir’in diri fayları hangi mahallelerden geçiyor?
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) sitesindeki diri fay haritası, İzmir’in çeşitli bölgelerinde aktif olan fay hatlarını açıkça gösteriyor. İzmir haritasında kırmızı renkte gösterilen diri faylar, şehrin merkezinden birçok önemli yerleşim alanına kadar uzanıyor. Bu faylar arasında en tehlikeli ve uzun olanlar, Tuzla ve İzmir fay hatları olarak dikkat çekiyor.
İzmir'in çeşitli ilçelerinde yer alan fay hatları, hem şehir merkezinden hem de yoğun nüfuslu mahallelerden geçiyor. İşte İzmir’deki bazı önemli fay hatları:
Güzelbahçe fay hattı
Maltepe 23. Sokak sonunda denize yakın bir noktada başlayan fay hattı, iç kesimlerden devam ederek İzmir çevre yoluna kadar uzanıyor. Bu fay, Narlıdere’ye kadar devam ediyor ve Holesen fayı olarak biliniyor.
Narlıdere fay hattı
Güzelbahçe-Narlıdere sınırından başlayarak, Narlıdere Gaziler Parkı’ndan devam eden fay, Çatalkaya, Çamtepe, İkinci İnönü ve Atatürk Mahallesi’nden geçiyor. Balçova’ya kadar uzanıyor ve buradan Üçkuyular’a, oradan da sahile ulaşan Holesen fayı olarak biliniyor.
Narlıdere’deki diğer fay hatları, Barış Sokak’tan başlayıp Balçova Korutürk Mahallesi’ne kadar ilerliyor. Ayrıca, Zeytin Sokak’tan başlayan fay da Balçova Onur Mahallesi Kent Sokak’ta son buluyor.
Konak ve Bornova fay hattı
Konak Yeşiltepe’den başlayan fay, Mustafa Kemal Sahil Bulvarı boyunca devam ediyor ve Yeşildere Caddesi’ne kadar uzanıyor. Bu fay, Kahramanlar, Hilal ve Yenişehir mahallelerinden geçerek Bornova Altındağ’da son buluyor.
Torbalı ve Gaziemir fay hattı
Torbalı 7958 Sokak’ta başlayıp Gaziemir Evka 7’ye kadar uzanan bir fay hattı da yine Holesen fayı olarak biliniyor.
Kemalpaşa fay hattı
Ankara Caddesi'nden başlayarak Kemalpaşa’dan geçen bir diğer fay hattı da Holesen fayı olarak kaydediliyor.
Seferihisar ve Güzelbahçe fay hattı
Seferihisar’da denizde başlayan fay hattı, Hıdırlık, Camikebir, Ulamış ve Bademrler üzerinden Güzelbahçe’ye kadar ilerliyor.
Ayrıca, Seferihisar’da başka faylar da ilçenin merkezinden Orhahlı’ya kadar uzanıyor.
Gümüldür-Ürkmez fay hattı
Menderes Gümüldür’den başlayan fay, Ürkmez’e kadar devam ediyor.
Karşıyaka, Bayraklı ve Bornova fay hattı
Bayraklı Emek Mahallesi’nden başlayarak, silah renkli ölü fayla birlikte, Bayraklı tünellerinden geçiyor ve Bornova’nın Kızılay Mahallesi’ne kadar devam ediyor.
Urla ve Gülbahçe fay hattı
Urla'da birden fazla fay hattı bulunuyor. Bu faylar, İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi'nin hemen yanında geçiyor ve Holosen fayı olarak nitelendiriliyor.
Fay tipleri ve riskleri
Fay hatları, farklı tipleriyle çeşitli tehlikeler barındırıyor. Holosen fayı, son 11.000 yıl içinde büyük depremler üretmiş olan faylardan. Kuvaterner fayı ise, son 2,6 milyon yıl içinde yüzey kırılmasına neden olan ancak Holosen aktivitesi ve depremselliği kuşkulu olan faylardan biri. Ayrıca, olası Kuvaterner fayları veya çizgisel faylar, güncel topoğrafyada belirgin olan ancak kesin aktivitesi kuşkulu olan hatlar olarak biliniyor.