Ticaret Bakanlığı, çocuk sağlığını koruma ve piyasa gözetimini güçlendirme hedefiyle oyuncak ithalat denetimlerinde önemli bir düzenlemeye gidiyor. 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni uygulama ile, ithal edilen oyuncaklarda imalatçı ve ithalatçıya ait kimlik ve adres bilgilerinin ürün üzerinde bulunması şart koşulacak. Bu zorunluluğu yerine getirmeyen ürünlerin gümrük aşamasındaki denetimleri olumsuz sonuçlandırılacak.
İthalat denetimlerinde yeni kriter
Bakanlığın aldığı karara göre, Türkiye piyasasına sunulmak üzere ithal edilen oyuncakların denetimleri, mevcut durumda olduğu gibi Oyuncakların İthalat Denetimi Tebliği ve Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği çerçevesinde, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütülmeye devam edecek.
Ancak, Bakanlık ekiplerince yapılan ürün güvenliği kontrollerinde, mevzuatta zorunlu kılınmasına rağmen, üzerinde veya ambalajında imalatçı adı, markası ve adres bilgileri bulunmayan çok sayıda oyuncağın piyasaya sürüldüğü tespit edildi. Bu eksikliği gidermek ve izlenebilirliği artırmak amacıyla Bakanlık, ilgili meslek odaları, borsalar ve sivil toplum kuruluşlarına uyarı yazısı göndererek yeni uygulamanın detaylarını iletti.
Eksik bilgi başvuruyu reddetme nedeni olacak
Yeni düzenlemeye göre, 1 Ocak 2026 itibarıyla yapılacak denetimlerde, oyuncak üzerinde; bu mümkün değilse ambalajında ya da ürünle birlikte gelen belgede, imalatçı ve ithalatçının isimleri, kayıtlı ticari unvanları veya markaları ve adreslerinin eksiksiz şekilde yer alıp almadığı kontrol edilecek. Bu zorunlu bilgileri taşımayan ithalat başvuruları, net bir şekilde "işaretleme eksikliği" gerekçesiyle geri çevrilecek.
Tüketici hakları derneği: Çocuk sağlığı için kritik adım
Düzenlemeyi değerlendiren Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, özellikle çocuklara yönelik ürünlerde üreticinin ve ithalatçının kim olduğunun bilinmesinin şeffaflık ve güvenlik açısından hayati önem taşıdığını belirtti. Kılıç, bu uygulama sayesinde vatandaşların riskli ve standartlara uygun ürünleri daha kolay ayırt edebileceğini ifade etti.
Kılıç, açıklamasında şu noktaların altını çizdi: "Üretici bilgisinin açıkça belirtilmesi, güvenli olmayan ürünlerin piyasaya girişini ciddi şekilde azaltacak ve izlenebilirliği artıracaktır. Bir sorun çıktığında ürünün geri çağrılması süreci de kolaylaşacaktır. Bu, çocuk sağlığını koruyan kritik bir düzenleme niteliğindedir." Kılıç ayrıca, bu adımın tüketiciye muhatabını netleştirerek ayıplı üründe iade, değişim ve tazminat hakkını kullanma yolunu açacağını vurguladı.
Sektör temsilcilerinden hazırlık süresi talebi
Uygulamanın sektör üzerindeki olası etkilerine değinen Toptan Oyuncakçılar Birlikteliği Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi Başkanı Ender Mıcık ise ithalatçı firmalar açısından bazı çekinceler olduğunu dile getirdi. Mıcık, etiketsiz ürün temin eden firmaların haksız rekabet avantajı elde ettiğini, bu durumun sektörde emek veren firmaların aleyhine olduğunu belirtti.
İthalatçıların siparişlerini genellikle yıllık bazda verdiğine ve ürünlerin etiketleme işlemlerinin çoktan tamamlanmış olabileceğine dikkat çeken Mıcık, tüm yasal sorumluluğun ithalatçıda kalmaya devam ettiğini hatırlattı. Mıcık, sektörün bu büyük değişime adapte olabilmesi için düzenlemenin daha geniş bir hazırlık süreci ve ilgili tüm paydaşların görüşleri alınarak hayata geçirilmesinin daha yararlı olacağını ifade etti.
