Son Mühür- 2025 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırmasını engelleyen temel mekanizmaları keşfeden Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi’ye verildi. İsveç’in Karolinska Enstitüsü bünyesindeki Nobel Meclisi tarafından yapılan açıklamada, üç bilim insanının “periferik bağışıklık toleransı” konusundaki çığır açan keşifleri sayesinde otoimmün hastalıklar ve kanser tedavisinde yeni kapılar aralandığı vurgulandı.
“Bağışıklık sisteminin dengesini çözdüler”
Karolinska Enstitüsü’nden yapılan açıklamada, “Laureatlar, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasını önleyen temel mekanizmaları ortaya çıkarmış ve bu alanda yeni tedavi yollarının önünü açmıştır” ifadeleri yer aldı. Üçlü, vücudun bağışıklık yanıtını kontrol eden düzenleyici T hücrelerinin (T-reg) rolünü aydınlatarak, hem otoimmün hastalıkların nedenlerini hem de kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden nasıl kaçtığını anlamaya yardımcı oldu.
Kanser ve otoimmün hastalık araştırmalarına yön verdiler
Bilim dünyasında büyük yankı uyandıran bu keşif, lupus, romatoid artrit ve tip 1 diyabet gibi otoimmün hastalıkların yanı sıra, bağışıklık sisteminin baskılanmasının hedeflendiği kanser tedavilerinde de devrim yarattı. Araştırmalar, vücudun kendi savunma mekanizmasının denge içinde kalmasını sağlayarak hem aşırı hem de yetersiz bağışıklık tepkilerinin önüne geçmeyi amaçlıyor.
11 milyon İsveç kronu para ödülü
Nobel Tıp Ödülü sahipleri, 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1,2 milyon dolar) para ödülünün yanı sıra İsveç Kralı tarafından takdim edilen altın madalyayla onurlandırılacak. Geleneksel Nobel töreni, her yıl 10 Aralık’ta, Alfred Nobel’in ölüm yıldönümünde Stockholm’de gerçekleştiriliyor.
Nobel haftasının açılışını yaptı
Tıp ödülü, her yıl olduğu gibi bu yıl da Nobel haftasının açılışını yaptı. Diğer kategorilerdeki ödüller önümüzdeki günlerde açıklanacak. Fizik, kimya, edebiyat, barış ve ekonomi dallarındaki kazananlar sırasıyla duyurulacak.
Bir asrı aşan Nobel geleneği
1901 yılından bu yana Alfred Nobel’in vasiyeti doğrultusunda verilen Nobel Ödülleri, “insanlığa en büyük katkıyı sunan” kişi ve kurumlara takdim ediliyor. Bilim, edebiyat, barış ve ekonomi olmak üzere beş ana dalda verilen ödüller, İsveç’in Stockholm kentinde; barış ödülü ise Norveç’in Oslo kentinde dağıtılıyor. Bu uygulama, Nobel’in yaşadığı dönemdeki İsveç-Norveç birliğinin mirası olarak günümüze kadar sürdü.
Nobel Tıp Ödülü geçmişte, 1945 yılında penisilini keşfeden Alexander Fleming gibi bilim insanlarına verilmişti. Son yıllarda ise ödül, Covid-19 aşılarının geliştirilmesine temel oluşturan genetik araştırmalara gitti. 2024 yılında Victor Ambros ve Gary Ruvkun, mikroRNA’nın çok hücreli canlıların gelişimindeki rolünü keşfettikleri için ödülün sahibi olmuşlardı.
Bilim insanlarının mirası devam ediyor
2025 Nobel Tıp Ödülü’nü kazanan Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi’nin çalışmaları, modern immünoloji biliminin geleceğini şekillendirecek nitelikte görülüyor. Uzmanlar, bu buluşların hem kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerinde hem de bağışıklık sistemini hedef alan ilaç geliştirme süreçlerinde dönüm noktası olacağı görüşünde birleşiyor.
