Muğla’nın Yatağan ilçesinde, 1919 yılında İtalyanlar tarafından inşa edilen ve yıllar sonra yaşanan bir kazanın ardından yıkılan tarihi köprü, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırıldı. Yatağan’ın Yava Mahallesi Kayırlar mevkiinde yer alan yapı, yalnızca tarihi kimliğiyle değil, barındırdığı sıra dışı mühendislik sistemiyle de dikkat çekiyor.
Zemin hareketlerine uyum sağlayan özel mekanizma
Araştırmacı yazar Tarcan Oğuz’un aktardığı bilgilere göre, köprü yapıldığı dönemin çok ilerisinde bir mühendislik yaklaşımıyla inşa edildi. Oğuz, köprünün alt bölümünde zemin hareketlerine karşı geliştirilen özel bir sistem bulunduğunu belirterek, “Yapının altında tekerlekli bir mekanizma yer alıyor.
Zemin hareket ettiğinde köprü uzuyor, zeminin tekrar eski haline dönmesiyle birlikte mekanizma geri çekiliyor. Bu sayede köprünün oturma ve kayma gibi risklere karşı dayanıklı olması hedeflenmiş” bilgisini paylaştı. İnşaat sürecinde yöre halkına da ücret ödenerek çalışmalara dahil edildiklerini ifade etti.
Askeri amaçlı stratejik bir geçiş noktası
Köprünün, dönemin askeri planlaması açısından kritik bir noktada inşa edildiğine dikkat çeken Oğuz, İtalyan ordusunun büyük karargâhının Milas’ta, küçük birliklerinin ise Yatağan’da konuşlandığını aktardı. Bu kapsamda köprünün, Aydın-Çine istikametine uzanan güzergâh üzerindeki tek geçiş noktası olduğunu ve işgal altındaki bölgenin kontrolü amacıyla kullanıldığını belirtti.
Çevredeki yapılar ve yollar da İtalyanlardan iz taşıyor
Oğuz, köprünün hemen arkasında bulunan okul binasının o yıllarda karakol olarak kullanıldığını, Milas’a uzanan yolların da yine İtalyanlar tarafından inşa edildiğini vurguladı. Bu durumun, bölgenin dönemsel askeri ve lojistik önemini açıkça ortaya koyduğunu ifade etti.
Mermer kamyonu köprünün sonunu getirmişti
Yapının, üzerinden geçen bir mermer yüklü kamyonun neden olduğu kaza sonucunda yıkıldığını aktaran Oğuz, ilerleyen süreçte Karayolları ekiplerinin müdahalesiyle köprünün aslına uygun şekilde restore edildiğini belirtti.
Yatağan Demir Köprü ile benzerlik taşıyor
Restorasyonu tamamlanan köprünün, aynı dönemde inşa edilen ve bugün Yatağan Belediyesi’nin ambleminde yer alan Yatağan Demir Köprü ile benzer bir mühendislik anlayışına sahip olduğunu dile getiren Oğuz, her iki yapının da dönemin teknik bilgisi açısından önemli örnekler sunduğunu kaydetti.
Yol çalışmaları sonrası trafiğe açılacak
Köprünün fiziksel olarak kullanıma hazır hale geldiğini ancak çevresinde devam eden yol onarım çalışmaları nedeniyle şu an araç geçişine kapalı olduğunu belirten Oğuz, çalışmaların tamamlanmasının ardından tarihi güzergâhın yeniden ulaşıma açılacağını ve Aydın-Çine yönündeki geçişin mümkün hale geleceğini ifade etti.
