Türkiye’nin yüksek katma değerli üretim ve teknoloji odaklı sanayi politikaları ihracat rakamlarına da yansıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ocak-eylül 2025 döneminde orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerden oluşan “kritik teknoloji” ihracatı 80,7 milyar dolara ulaştı.
Bu rakam, Türkiye’nin imalat sanayisinde inovasyon ve teknoloji tabanlı dönüşüm politikalarının somut bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Havacılık ve uzay araçları, motorlu kara taşıtları, tıbbi cihazlar, bilgisayar sistemleri, elektrikli teçhizatlar ve savunma sanayii ürünleri ihracatta öne çıkan kalemler oldu.
Yüksek teknolojili ihracatta güçlü ivme
Yüksek teknoloji ürünlerinde ihracat 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 12,7 artış göstererek 6,9 milyar dolara yükseldi. En büyük pay hava ve uzay araçları imalatı sektörüne ait oldu. Bu alanda yılın ilk dokuz ayında 2,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi.
Hava ve uzay sektörünü 2,4 milyar dolarla bilgisayar, elektronik ve optik ürünler, 1,8 milyar dolarla da eczacılık, tıbbi ve kimyasal ürünler takip etti. Savunma sanayiindeki yükselişin, hem iç talepteki yerlileşme adımlarından hem de Orta Doğu ve Asya pazarlarına yönelik ihracat genişlemesinden kaynaklandığı belirtiliyor.
Otomotiv sektörü orta-yüksek teknolojide lokomotif
Orta-yüksek teknolojili ürünlerde ise motorlu kara taşıtları imalatı liderliğini sürdürdü. 28,2 milyar dolarlık ihracatla bu sektör, toplam kritik teknoloji gelirinin üçte birini oluşturdu.
Kimyasal ürünlerin ihracatı 13,9 milyar dolar, elektrikli teçhizat üretimi 13,9 milyar dolar, makine-teçhizat imalatı ise 13,5 milyar dolar olarak kaydedildi.
Ayrıca silah ve mühimmat ihracatı 2,8 milyar dolara, tıbbi cihaz ihracatı 783 milyon dolara, diğer ulaşım araçları imalatı ise 631 milyon dolara ulaştı.
Son 10 yılda istikrarlı artış
Türkiye’nin orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatı 2013’te 53,1 milyar dolarken, 2017’de 60,1 milyar dolara çıktı. 2021’de 77,4 milyar dolar, 2022’de 88,7 milyar dolar, 2023’te ise 97,3 milyar dolarlık ihracat kaydedildi. Geçen yıl bu rakam 101,1 milyar dolara ulaştı.
Ekonomi uzmanlarına göre Türkiye, son yıllarda özellikle savunma, otomotiv, yazılım, medikal ve elektronik sektörlerinde artan Ar-Ge yatırımlarıyla orta gelir tuzağından çıkışın anahtarı sayılan teknoloji ihracatında sürdürülebilir bir büyüme yakaladı.
Gelecek hedefi: 2030’da 150 milyar dolar
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2030 yılına kadar orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatını toplam ihracatın yüzde 50’sine çıkarmayı hedefliyor. Yeni teşvik sistemi, stratejik yatırım destekleri ve Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı bu hedefin en önemli bileşenleri arasında yer alıyor.
Uzmanlara göre Türkiye’nin 2025 sonrası dönemde küresel tedarik zincirlerindeki konumunu güçlendirmesi, Asya ve Avrupa arasında yüksek teknolojili üretim üssü olma yolunda stratejik bir avantaj yaratabilir.
