Son Mühür/ Osman Günden - Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda, TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Ar-Ge Destek Programı kapsamında Marmara Üniversitesi ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iş birliğiyle gerçekleştirilen “Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması” kamuoyuyla paylaşıldı.
Araştırma, Türkiye genelinde 18 Kasım 2024 – 31 Ocak 2025 tarihleri arasında 22 bin 110 hane ve 18 bin 275 kadın ile yüz yüze görüşülerek yürütüldü. Çalışma, fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik, dijital şiddet ve ısrarlı takip gibi farklı şiddet türlerini kapsadı.
Araştırmada, dijital şiddet ve ısrarlı takip konuları ilk kez incelendi. Kadına yönelik şiddetin sadece eş veya eski eş kaynaklı olmadığı; aile üyeleri, sosyal çevre ve yabancı kişilerden gelen şiddetin de yaygın olduğu ortaya konuldu.
Kadınların yüzde 12,8’i fiziksel şiddet gördü
Araştırma bulgularına göre, kadınların yüzde 28,2’si psikolojik, yüzde 18,3’ü ekonomik, yüzde 12,8’i fiziksel şiddetemaruz kaldı. Fiziksel şiddet oranının en yüksek olduğu yaş aralığı 35-44 yaş olurken, bu yaş grubundaki kadınların yüzde 14,7’si yaşamının bir döneminde fiziksel şiddete maruz kaldı.
Psikolojik şiddet oranı ise boşanmış kadınlarda yüzde 62,1 olarak ölçüldü. Evli kadınların yüzde 26,4’ü, hiç evlenmemiş kadınların ise yüzde 25,7’si psikolojik şiddete uğradığını belirtti.
Dijital şiddet ve ısrarlı takipte “yabancı biri” ilk sırada
Araştırmada, dijital şiddetin büyük oranda yabancı kişilerden geldiği görüldü. Kadınların yüzde 62,3’ü dijital şiddeti yabancı biri tarafından yaşadığını, yüzde 15,7’si ise eş veya eski eşten gördüğünü ifade etti.
Israrlı takipte de benzer bir tablo ortaya çıktı; vakaların yüzde 39,6’sında fail yabancı biri olurken, yüzde 32,1’inde eş veya eski eş oldu.
Eğitim seviyesi arttıkça şiddet oranı azalıyor
Ekonomik şiddet oranı, bir okul bitirmeyen kadınlarda yüzde 31,8 iken, yükseköğretim mezunlarında yüzde 8,9olarak tespit edildi. Çalışma, eğitim düzeyi arttıkça şiddet riskinin azaldığını ortaya koydu.
Son 12 ayda her 4 kadından biri psikolojik şiddet yaşadı
2024 verilerine göre, son 12 ay içinde kadınların yüzde 11,6’sı psikolojik, yüzde 3,7’si dijital, yüzde 3,2’si ekonomik, yüzde 2,6’sı fiziksel, yüzde 0,9’u cinsel şiddete maruz kaldı.
Psikolojik şiddetin en yaygın görüldüğü grup, 15-24 yaş aralığındaki kadınlar oldu.
Dijital şiddet de en çok bu yaş grubunda görülürken, 15-24 yaşındaki kadınların yüzde 7,3’ü dijital şiddet yaşadığını belirtti.
En çok belirtilen neden: erkeğin öfke kontrol sorunu
Araştırmaya göre, kadına yönelik şiddetin en çok dile getirilen nedeni erkeğin öfke kontrol sorunu oldu. Kadınların yüzde 21,7’si bu durumu şiddetin nedeni olarak gösterdi. Bunu erkeğin yetiştirilme tarzı (yüzde 13,3) ve maddi sıkıntılar (yüzde 13,0) izledi. Öfke kontrol sorunu yaşayan erkeklerin şiddet uyguladığı kadınların yüzde 28,3’ü ise 25-34 yaş aralığında yer aldı.
Kadınların yarısı yaşadığı şiddeti kimseyle paylaşmadı
Araştırma, kadınların yaşadığı şiddeti paylaşma eğilimlerinin de düşük olduğunu ortaya koydu. Kadınların yüzde 47,7’si, eşinin uyguladığı şiddeti kimseye anlatmadığını söyledi.
Şiddeti paylaşan kadınların yüzde 31,8’i durumu kendi ailesinden bir kadınla, yüzde 10,2’si bir arkadaşıyla, yüzde 4,4’ü ise eşinin ailesinden biriyle paylaştı.
Bölgesel tablo: En yüksek oran Kuzeydoğu Anadolu’da
Fiziksel şiddetin en fazla görüldüğü bölge yüzde 25,9 ile Kuzeydoğu Anadolu olurken, en düşük oran yüzde 8,8 ile Ortadoğu Anadolu olarak tespit edildi.
