Milli Parklar Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik öngören teklif, TBMM Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu’nda kabul edildi. Teklif, doğa koruma, biyolojik çeşitlilik ve korunan alan yönetiminde yeni düzenlemeler getiriyor.
Doğa Koruma Genel Müdürlüğü yetkileri artıyor
Kabul edilen kanun teklifiyle birlikte, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP)’ne çevresel koruma ve denetim alanında yeni yetkiler tanındı. Artık biyolojik çeşitliliğin korunması, ekosistem yönetimi, sulak alanların sürdürülebilirliği ve nadir türlerin korunmasına ilişkin denetim yetkisi DKMP’de olacak.
Bu kapsamda idari yaptırımların uygulanması, genel müdürlüğe tahsis edilen özel bütçeden finanse edilecek. Ayrıca bu yaptırımlara yönelik açılacak davalar da doğrudan DKMP’ye karşı açılacak.
“Alan Kılavuzu” ve “Av ve Doğa Koruma Memuru” tanımları yenilendi
Teklifle, Milli Parklar Kanunu’na yeni tanımlar eklendi. Alan kılavuzu, korunan alanlarda ziyaretçilere rehberlik eden, yöre halkından seçilerek eğitim alan kişiler olarak tanımlandı. Av ve doğa koruma memurları ise, yasa dışı avcılığı önlemek, türleri izlemek ve koruma faaliyetlerini yürütmekle yetkili personel olarak düzenlendi. Bu düzenlemelerle DKMP’nin sahadaki denetim gücünün artırılması hedefleniyor.
Korunan alanlarda yeni planlama dönemi
Yeni düzenlemeye göre, yalnızca milli parklar değil, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları da uzun devreli gelişme planlarıyla yönetilecek. Bu planlar Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanacak ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayıyla yürürlüğe girecek. Turizm yatırımlarına ilişkin kararlar ise Genel Müdürlüğün olumlu görüşü alınmadan sonuçlandırılamayacak.
Turizm ve yatırım düzenlemeleri
Yeni yasaya göre, turizm yatırımları ve yapılaşmalar yalnızca kamu yararı ve plan dahilinde yapılabilecek. Kültür ve Turizm bölgeleri dışındaki milli parklarda yatırım yapacak özel veya tüzel kişiler, 49 yıla kadar intifa hakkı alabilecek. Başarılı işletmelerin bu süresi 99 yıla kadar uzatılabilecek. Koruma amaçlı kamu tesisleri için ise herhangi bir bedel alınmayacak.
Altyapı projelerine şartlı izin
Milli park ve tabiat parklarında zorunlu altyapı projeleri —örneğin elektrik iletim hattı, su, termal su, petrol veya doğalgaz hattı— kamu yararı varsa izinle yapılabilecek. Ancak bu izinler amacı dışında kullanılamayacak ve DKMP’nin denetiminde olacak. Acil içme suyu projeleri ise plan onayı beklenmeden gerçekleştirilebilecek.
Kaçak yapılar derhal yıkılacak
Yeni düzenleme, korunan alanlardaki kaçak yapılar için sert önlemler içeriyor. Milli Parklar Kanunu kapsamındaki alanlarda izinsiz yapılan yapılar, hiçbir karar beklenmeden doğrudan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yıkılacak. Bu yapılara el konulacak ve gerekirse kamu yararı doğrultusunda değerlendirilebilecek.
Av koruma sisteminde yeni dönem
Kanun teklifiyle, orman muhafaza memurları ve av-doğa koruma memurları birlikte çalışacak. Av yasaklarının takibi, yaban hayatı koruması ve yasa dışı avcılıkla mücadele artık DKMP ve Orman Genel Müdürlüğü’nün ortak görevi olacak. Ayrıca, koruma faaliyetlerinde “fahri av müfettişliği” uygulaması da hayata geçirilecek.
Para cezalarında 50 kat artış
Yasa dışı avcılıkla mücadele kapsamında para cezaları ciddi şekilde artırıldı. Yasak bölgelerde avlananlara ceza 200 TL’den 10 bin TL’ye, Koruma sahalarında avlananlara ceza 350 TL’den 15 bin TL’ye, Belgesiz av yapanlara 10 bin TL, İzin almadan avlananlara ise 5 bin TL olarak belirlendi. Aynı fiilin 5 yıl içinde tekrarı durumunda cezalar üç katı olarak uygulanacak.
Av belgesi yenileme ve kalıcı iptal düzenlemesi
Avcılık belgesi iptal edilen kişiler, cezalarını ödedikten ve 2 yıllık süreci tamamladıktan sonra yeniden belge alabilecek. Ancak aynı ihlali tekrar edenlerin belgeleri kalıcı olarak iptal edilecek. Böylece yasa dışı avcılığın önüne geçilmesi hedefleniyor.
Döner sermayeli işletme kurulabilecek
Teklifle, DKMP’nin gelir yapısı da yeniden düzenlendi. Genel Müdürlük artık döner sermayeli işletmeler kurabilecek ve bu işletmelerin sermayesi Cumhurbaşkanı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek. Elde edilen gelirlerin yarısı genel bütçeye aktarılacak.
Kamu personeli ve taşra teşkilatı için düzenleme
375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de yapılan değişiklikle, DKMP taşra teşkilatındaki bölge müdürlerinin mali ve özlük hakları, diğer bağlı kuruluşlardaki emsalleriyle eşitlenecek. Ayrıca, av ve doğa koruma memurlarına resmî kıyafet, silah ve iletişim ekipmanları Genel Müdürlük tarafından sağlanacak.
