John Nash, matematik ve ekonomi alanında devrim yaratan çalışmalarıyla tanınan, Nobel Ödülü sahibi bir Amerikalı matematikçi. Şizofreniyle mücadele ederken geliştirdiği Oyun Teorisi, bilim dünyasında çığır açtı ve hayatı “A Beautiful Mind” (Akıl Oyunları) filmiyle geniş kitlelere ulaştı. 23 Mayıs 2015’te bir trafik kazasında hayatını kaybeden Nash’in hayatı, azmi ve başarıları, ilham verici bir hikaye olarak yankı buluyor. İşte John Nash’in hayatı ve başarılarına dair detaylar.
John Nash’in hayatı ve eğitimi
John Forbes Nash Jr., 13 Haziran 1928’de ABD’nin Batı Virginia eyaletine bağlı Bluefield’da doğdu. Elektrik mühendisi bir baba ve öğretmen bir annenin oğlu olan Nash, çocukluğunda matematik ve bilime büyük ilgi gösterdi. 1945’te Carnegie Mellon Üniversitesi’nde Kimya Mühendisliği’ne başladı, ancak kısa süre sonra matematiğe yöneldi. 1948’de Princeton Üniversitesi’nde matematik alanında doktora programına kabul edildi. 21 yaşında, doktorasını yalnızca 27 sayfalık bir tezle tamamlayarak dikkat çekti. Bu tez, daha sonra Nobel Ödülü’ne uzanacak Oyun Teorisi’nin temelini oluşturan “Nash Dengesi” kavramını içeriyordu. Ancak sosyal ilişkilerde mesafeli, ketum ve içine kapanık bir kişilik sergileyen Nash, akademik hayatında parlak bir öğrenci olmaktan çok bağımsız çalışmalarıyla öne çıktı.
Oyun Teorisi ve Nobel Ödülü
John Nash, 21 yaşında geliştirdiği Oyun Teorisi ile ekonomi ve matematik alanında devrim yaptı. “Nash Dengesi” olarak bilinen bu teori, bireylerin stratejik karar alma süreçlerinde en iyi sonucu elde etmek için nasıl davranacağını açıklıyordu. Oyun Teorisi, ekonomi, siyaset, biyoloji ve sosyal bilimler gibi birçok alanda uygulanabilir hale geldi. Nash’in bu çalışması, 1994’te John C. Harsanyi ve Reinhard Selten ile paylaştığı Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görüldü. Ayrıca 2015’te Abel Ödülü’nü alarak matematik dünyasının en prestijli ödüllerinden birini daha kazandı. Nash’in teorileri, modern ekonomi ve strateji analizlerinin temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor.
Şizofreniyle mücadele ve vefatı
John Nash, 1950’lerin sonlarında paranoid şizofreni teşhisi aldı ve yaklaşık 25 yıl boyunca akıl hastanelerinde tedavi gördü. Bu dönemde halüsinasyonlar ve sanrılarla mücadele etti; hatta diğer gezegenlerden şifreli mesajlar aldığına inandı. Ancak Nash, kendi iradesiyle halüsinasyonlarının gerçek olmadığını fark ederek hastalığını kontrol altına almayı başardı. 1980’lerden itibaren akademik dünyaya geri dönen Nash, matematik seminerlerine katıldı ve çalışmalarına devam etti. 2001’de Sylvia Nasar’ın yazdığı biyografik kitaptan uyarlanan “A Beautiful Mind” filmi, Nash’in hayatını dünya çapında duyurdu. Film, Russell Crowe’un canlandırdığı Nash karakteriyle dört Oscar kazandı. Nash, 23 Mayıs 2015’te eşi Alicia ile birlikte New Jersey’de geçirdiği bir trafik kazasında 86 yaşında hayatını kaybetti.
