Hazine ve Maliye Bakanlığı, kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışından sağladığı finansman kaynaklarına ilişkin önemli bir düzenlemeye gitti. 10 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik değişikliği ile birlikte, Hazine’ye, vergi dairelerine veya Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) vadesi geçmiş borcu bulunan kamu kurumlarının yurt dışı kredi kullanımına kısıtlama getirildi. Bu yeni düzenlemeyle birlikte, hibe dışındaki dış finansman kaynaklarına erişim artık daha sıkı kurallara bağlandı.
Dış kaynak erişimine yeni kriterler
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle, kamu kurumlarının “hibe hariç dış imkân” kullanımında yeni kriterler getirilmiş oldu. Yeni düzenlemeye göre, Hazine’ye veya vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunan ya da SGK primlerini süresinde ödememiş olan kurumlar yurt dışı finansman kaynaklarına erişemeyecek.
Mevzuattaki bu yeni düzenleme, dış borç ya da kalkınma bankaları gibi uluslararası kuruluşlardan sağlanan kredi ve benzeri kaynakların kullanımını zorlaştırıyor. Daha önce belediyeler, dış kaynak sağlamak için Hazine’den izin alarak borçlanabiliyordu. Ancak yapılan değişiklikle birlikte, Hazine’nin bu tür başvurulara “hayır” deme imkânı genişletilmiş oldu.
“Hibe hariç dış imkân” kullanımı sıkı denetime alınıyor
Ekonomim yazarı Mehmet Kaya’nın aktardığı bilgilere göre, Hazine’ye vadesi geçmiş borcu olan, vergi borçlarını süresinde ödememiş veya SGK primlerini aksatmış kamu kurum ve kuruluşları artık dış kaynak alamayacak. Yönetmelikte kullanılan “hibe hariç dış imkân” ifadesiyle, bu kapsamdaki kurumların uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ihracı da dahil olmak üzere herhangi bir dış finansman kaynağını kullanmaları kısıtlanmış oluyor.
Yapılan değişiklik, sadece yeni başvuruları değil, aynı zamanda halen sonuçlanmamış olan başvuruları da kapsıyor.
Belge sunulmazsa başvuru geçersiz sayılacak
Yönetmeliğe eklenen geçici madde ile birlikte, yönetmeliğin yayım tarihi olan 10 Mayıs 2025 itibarıyla henüz sonuçlanmamış dış kaynak başvuruları için de yeni kriterler uygulanacak. Başvuruda bulunmuş kamu kurumları, değişiklik yapan yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 20 gün içerisinde, belirtilen borçlarının bulunmadığına dair belgeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunmakla yükümlü olacak. Aksi takdirde, belge sunmayan başvurular doğrudan yok sayılacak.
Bu maddeyle, kamu kurumlarının başvurularının aktif olarak değerlendirmeye alınabilmesi için yeni şartları sağladıklarını resmi olarak belgelemeleri zorunlu kılındı.
Belediyeler ve yerel yönetimler de kapsam dahilinde
Değiştirilen yönetmelik, yalnızca merkezi idareyi değil, geniş bir kamu kurumu yelpazesini kapsıyor. Buna göre; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri dışında kalan kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tabi olmakla birlikte sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar, kamu yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler, belediyelere bağlı kuruluşlar ile diğer yerel yönetim kuruluşları da yönetmelik kapsamına alındı.
Yönetmelikte “dış imkân”, söz konusu kamu kurum ve kuruluşlarının, yurt dışından kendi adına uluslararası sermaye piyasalarında tahvil ihracı da dahil olmak üzere Hazine garantileri olmaksızın sağlayacakları hibe hariç her türlü finansman olarak tanımlanıyor.
Bu düzenleme ile birlikte kamu mali disiplininin artırılması, borçluluğun kontrol altına alınması ve finansman kaynaklarının daha temkinli kullanılmasının amaçlandığı değerlendiriliyor. Ancak belediyeler başta olmak üzere yerel yönetimler ve borç yükü altındaki kamu kurumları açısından bu yeni kurallar, dış finansman bulma süreçlerini oldukça zorlaştıracak gibi görünüyor.
Yeni düzenleme kapsamında dış kaynak kullanımı için izin almak isteyen kamu kurumları, artık yalnızca mali yükümlülüklerini zamanında yerine getirmiş olmaları halinde bu süreci yürütebilecek. Aksi durumda, dış kaynak erişimleri tamamen kapatılmış olacak.
