Son Mühür - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ALO 124 hattı üzerinden vatandaşları anketlere katılmaları için arıyor. Telefonu açıp soruları yanıtlamayanlara, 2005 tarihli Türkiye İstatistik Kanunu gereği 15 bin 134 TL idari para cezası uygulanıyor. TÜİK, öncelikle vatandaşlara SMS göndererek “Telefonla aranacaksınız” bilgisi veriyor. Daha sonra iş gücü, turizm ve eğitim gibi farklı alanlarda anket soruları soruluyor. Yanıt alınamazsa cezai işlem devreye giriyor.
2005 yılında uygulanmaya başlandı
Anketlere katılmayanlara uygulanan 15 bin 134 TL tutarındaki ceza, 2005 yılında kabul edilen Türkiye İstatistik Kanunu’nun 54. maddesine dayanıyor. Bu yaptırım, vatandaşlar arasında tepkiyle karşılanıyor. Ceza alan kişiler, aramaların dolandırıcılık veya veri hırsızlığı olduğunu düşünerek yanıt vermekten kaçınıyor. Ancak bu uygulama yasal ve resmi bir prosedürdür. Şikayet platformlarında benzer cezalarla ilgili birçok başvuru yer alıyor.
Samyeli’ye 923 TL ceza
2013 yılında TÜİK’in Hanehalkı Bütçe Anketi kapsamında Defne Samyeli’nin adresi örnek hane olarak seçildi. İş yoğunluğu nedeniyle ankete katılamayacağını belirten Samyeli’ye 923 TL para cezası verildi. Özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği iddiasıyla cezanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvuran Samyeli’nin talebi, 2018 yılında mahkeme tarafından cezanın yasal olduğu gerekçesiyle reddedildi.
TÜİK, örnek hane halklarından ekonomik ve sosyal veriler toplamak amacıyla telefonla anket gerçekleştiriyor. Ancak katılım zorunluluğu ve uygulanan cezalar, vatandaşlar arasında tartışmalara yol açıyor.
