Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Türk hukukunda emsal teşkil edecek nitelikte bir karara imza attı. Daire, boşanan bir annenin çocuğunun soyadını, yeniden evlendiği kişinin soyadıyla değiştirme yönündeki yerel mahkeme kararını hukuka aykırı bularak kanun yararına bozdu. Bu karar, Resmi Gazete'de yayımlanarak hukuk çevrelerinde geniş yankı uyandırdı.
Dava süreci ve talepler
Olay, Antalya'da yaşayan bir kadının başlattığı hukuki süreçle gündeme geldi. Eski eşinden ayrıldıktan sonra velayeti kendisine verilen çocuğunun, babasının soyadını taşımasından kaynaklı sorunlar yaşadığını iddia eden anne, yeni bir evlilik yapmasıyla birlikte bu durumun daha da karmaşık bir hal aldığını belirtti. Annenin talebi, çocuğunun kendi yeni eşinin soyadını taşıması, eğer bu mümkün değilse kızlık soyadının verilmesi yönündeydi. Antalya 9. Aile Mahkemesi, annenin talebini yerinde bularak çocuğun, annenin yeni evlendiği eşinin soyadını almasına hükmetti. Bu karar, istinaf incelemesine dahi gitmeden kesinleşti.
Adalet Bakanlığı itirazı ve Yargıtay'ın incelemesi
Yerel mahkemenin bu kararı, Adalet Bakanlığı tarafından hukuki açıdan hatalı bulundu. Bakanlık, kararın usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kanun yararına bozma talebinde bulundu. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, bu talebi değerlendirerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 363. maddesi gereğince yerel mahkeme kararını bozdu. Yargıtay'ın bu bozma kararı, mevcut hükmü doğrudan değiştirmiyor ancak yargılama sürecinde yapılan hukuka aykırılığı tespit ederek benzer davalara ışık tutacak bir nitelik taşıyor.
Yargıtay kararının gerekçesi
Dairenin karar gerekçesinde, Türk Medeni Kanunu'na göre evlilik birliği içinde doğan çocuğun soyadının babasının soyadı olacağı vurgulandı. Boşanma durumunda ise velayet kendisine verilen annenin, "çocuğun üstün yararının bulunması" şartıyla bekarlık soyadını çocuğuna verebileceği belirtildi. Ancak, söz konusu davada annenin yeniden evlenmesi nedeniyle bekarlık soyadını kullanmadığına dikkat çekildi. Bu durum, annenin çocuğunun kendi soyadını kullanma talebinin koşullarını ortadan kaldırdı. Kararda, çocuğa annenin sonraki evliliğinde edindiği yeni eşinin soyadının verilmesinin yasal bir dayanağının bulunmadığına işaret edilerek, yerel mahkemenin bu yöndeki kararının kanunlara aykırı olduğu açıklandı. Bu karar, yasa dışı olarak verilen soyadı değişikliği hükmünün usul yönünden hatalı olduğunu tescilleyerek, hukuki süreçlerin doğru zeminde ilerlemesi açısından önemli bir örnek teşkil etti.
