Yönetmelik ilk kez 14 Nisan 2021'de yürürlüğe girmişti. O tarihten beri ihtiyaçlar doğrultusunda güncellemeler yapılıyor. Uraloğlu'nun açıklamasına göre, paylaşımlı elektrikli scooter'ların kısa mesafeli seyahatlerde kişisel araçlara alternatif olması teşvik ediliyor. Şikayetler en kısa sürede çözülecek, mobil uygulamalarda harita ve ücret bilgileri zorunlu hale geliyor.
Elektrikli Scooter Yasaklı Bölgeleri Otomatik Sınırlanacak
İşletmeciler, yasaklı bölgeler için sistem üzerinden otomatik sınırlama getirmek zorunda kalıyor. Bu, scooter'ların yasak alanlara girmesini engelleyecek bir önlem. Uraloğlu, mobil uygulamalarda yasaklı bölgeler, park edilemeyecek alanlar ve coğrafi çitleme sınırlarının net şekilde gösterileceğini vurguladı. Kullanıcılar, karbon ayak izi karşılaştırmalarını da görecek.
Coğrafi çitleme zorunlu oluyor. UKOME tarafından belirlenen hız sınırları tüm işletmeciler için bağlayıcı hale geliyor. Yasaklı bölgeye giren scooter'larda hız otomatik düşürülecek veya kullanım engellenecek. Uraloğlu, bu tedbirlerin şehir içi düzeni sağlayacağını ifade etti.
U-Net sistemine veri aktarımı da düzenlendi. Hareket halindeki her scooter'ın konumu üç dakikalık periyotlarla sisteme yüklenecek. Sürüş bitiminde bilgiler en geç on dakika içinde kaydedilecek. Konum değişikliği durumunda her hareket anında bildirilecek.
Hız Limitleri ve Yerli Üretim Şartı Getirildi
Hız limitleri yeniden tanımlandı. UKOME'nin belirlediği sınırlara uymayan işletmelere 6 bin 923 TL idari para cezası uygulanacak. Coğrafi çitleme ve uyarı sistemlerini ihlal edenler de aynı cezaya tabi tutuluyor. Bu kurallar, kazaları önlemeyi hedefliyor.
Yerli üretim oranı artırıldı. İşletmelerin filosunun en az yüzde 30'u yerli üretim scooter'lardan oluşmak zorunda. Uraloğlu, bu şartın yerli sanayiyi destekleyeceğini belirtti. E-scooter'lar kullanıma sunulmadan önce asgari yüzde 20 şarj düzeyinde olacak.
Çağrı merkezi zorunluluğu devam ediyor. İşletmeler, 7/24 hizmet verecek kapasitede hat veya mobil uygulama bulundurmak zorunda. Şikayetler hızla çözülecek. Kaza ve şikayet bilgileri aylık olarak U-Net'e işlenecek.
Yeni Düzenlemelerin Şehir İçi Ulaşımda Etkisi
Değişiklikler, üç bakanlık tarafından hazırlandı: Ulaştırma ve Altyapı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği ile İçişleri. Güvenlik ve çevre odaklı bu kurallar, scooter kullanımını teşvik ederken disiplin getiriyor. Kullanıcılar, uygulamalarda anlık ücret ve harita bilgilerine erişebilecek.
Uraloğlu, düzenlemelerin kısa mesafeli yolculuklarda scooter'ları öne çıkaracağını söyledi. Yasaklı bölgelerde otomatik müdahale, park sorunlarını azaltacak. Yerli üretim şartı, ekonomik katkıyı artırıyor.
Scooter işletmecileri, yeni yükümlülüklere uyum için hazırlık yapacak. Kullanıcılar, mobil uygulamalardaki uyarıları dikkate alacak. Bu adımlar, trafik akışını iyileştirecek ve kazaları düşürecek. Şehirlerdeki paylaşımlı ulaşım modelleri, bu düzenlemelerle daha güvenli hale geliyor.
Eski yönetmelikte yasaklı bölgeler neresiydi?
Türkiye’de elektrikli scooter (e-scooter) kullanımı 2021’de yayımlanan yönetmelikle düzenlendi. Yönetmelikte “yasaklı bölgeler” net bir şekilde tanımlandı ve bu alanlarda scooter kullanımı tamamen yasaklandı. Yasaklara uymayanlara 2025 itibarıyla 693 TL idari para cezası kesiliyor.
Yasaklı Bölgeler Tam Listesi
Yönetmeliğin 11. maddesine göre elektrikli scooterla girilmesi ve kullanılması kesin olarak yasaklanan yerler şunlardır:
- Otoyol, şehirlerarası kara yolları ve azami hız sınırı 50 km/saat üzeri olan kara yolları
- Trotuar (kaldırım) ve yaya yolları
- Yaya geçitleri ve kavşaklar (geçerken bile binili halde geçmek yasak, scooter elden indirilip yürütülmeli)
- Engelli rampaları
- Okul geçitleri ve yaya öncelikli alanlar
- Metro, tren, vapur, otobüs durakları ve peronları (bekleme alanları dahil)
- Bisiklet yolları ve bisiklet şeritleri (bisiklet yolu varsa scooter oraya giremez)
- Kapalı otoparklar, tüneller, köprüler ve viyadükler (belediye izin verse bile genel kural yasak)
- Park içindeki dar yürüyüş yolları (belediye özel izin vermedikçe)
- Alışveriş merkezi, hastane, okul gibi bina içleri ve avluları
Belediye Ek Yasak Getirebiliyor
Yukarıdakilere ek olarak büyükşehir belediyeleri kendi sınırları içinde ekstra yasak bölgeler ilan edebiliyor. Şu an en sık rastlanan belediye yasakları:
- İstanbul: Beşiktaş, Kadıköy, Şişli, Beyoğlu, Fatih’in tarihi yarımada bölümü, Galata Köprüsü, İstiklal Caddesi, Bağdat Caddesi’nin tamamı, Boğaziçi kıyı şeridi (Ortaköy-Bebek-Arnavutköy hattı), tüm meydanlar (Taksim, Sultanahmet, Eminönü vb.)
- Ankara: Kızılay Güvenpark ve çevresi, Ulus, Çankaya’daki yaya bölgeleri
- İzmir: Konak, Alsancak, Gündoğdu Meydanı, Kordon’un tamamı
- Antalya: Kaleiçi, Konyaaltı ve Lara sahil şeridi yaya bölgeleri
Uygulamada En Sık Yazılan Cezalar
- Kaldırımda sürmek → 693 TL
- Yaya geçidinde binili halde geçmek → 693 TL
- İki kişi binmek → 693 TL
- 15 yaş altı kullanmak → 693 TL
- Alkollü sürmek → 4.064 TL (2025 tarifesi)
Pratik Öneri
Telefonunuza Martı, Hop, BinBin gibi firmaların uygulamalarını indirin. Harita üzerinde kırmızı ile işaretli bölgeler scooter’ın otomatik olarak yavaşladığı veya tamamen durduğu “yasaklı bölgeler”dir. Bu bölgelerde scooter kilitleniyor ve ceza yemeden inmeniz gerekiyor.
Kısaca: Kaldırım, yaya geçidi, meydan, tarihi sokaklar, sahil yürüyüş yolları ve 50 km üstü yollar scooter için kesin yasaklı. Bu alanlarda scooter’ı elden indirip yürütmeniz şart.
