Son Mühür / Yiğit Uzun – Sayıştay’ın 2024 yılı İzmir Büyükşehir Belediyesi Denetim Raporu, belediyenin imtiyaz ve hizmet alımı uygulamalarında ciddi usulsüzlükler tespit etti. Rapora göre, belediye bazı hizmetleri ihale yapmadan belediye şirketleri üzerinden özel firmalara devretti, bazı imtiyaz sözleşmelerinde ise meclis onayı ve bakanlık görüşü alınmadan ek protokol imzaladı.
Ödemiş Katı Atık Tesisi’nde onaysız değişiklik
Sayıştay, Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi’ne ilişkin imtiyaz sözleşmesinin 2019 yılında “ek protokol” adı altında değiştirildiğini, ancak bu değişiklik için meclis kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayı alınmadığını belirledi.
Rapor, bu işlemle şirkete mali avantaj sağlandığını, sözleşmenin süresinin ve kapsamının tek taraflı genişletildiğini tespit etti. Sayıştay, dönemin üst yöneticisi hakkında idari ve adli sürecin başlatılması gerektiğini kaydetti.
Belediye şirketleri ihale dışı devre aracı oldu
Denetim bulgularına göre belediye, bazı temizlik, bakım, sosyal tesis işletmesi ve benzeri hizmetleri doğrudan iştirak şirketleri üzerinden özel firmalara devretti. Bu yöntemle belediye, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun açık hükümlerini ihlal etti.
Sayıştay, bu uygulamayı “ihale bypassı” olarak nitelendirdi ve şu tespiti yaptı:
“Belediye, iştiraki üzerinden yaptığı bu tür işlemlerle rekabeti ortadan kaldırmış, kaynak kullanımında denetim zafiyeti yaratmıştır.”
Şehir Tiyatrosu alımlarında şartnameye uyulmadı
Raporda, İzmir Şehir Tiyatrosu için yapılan hizmet alımı ihalelerinde personel nitelikleri ve ücret aralıklarının teknik şartnamede yer almadığı, bazı pozisyonlarda şartname dışı personel çalıştırıldığı ve ücret değişikliklerinin sözleşmelere yansıtılmadığı tespit edildi.
Sayıştay, belediyenin kendi hazırladığı şartnameye uymamasını “kamu zararı doğurabilecek nitelikte” olarak değerlendirdi.
Otopark ve şarj istasyonları ihalesiz devredildi
Belediyeye ait bazı otoparklar ve elektrikli araç şarj istasyonlarının işletme haklarının, belediye şirketleri aracılığıyla üçüncü kişilere ihale yapılmadan verildiği de raporda yer aldı.
Sayıştay, bu işlemlerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırı olduğunu belirterek,
“Belediye, şirketler üzerinden kamu gelirini üçüncü kişilere devrederek gelir kaybına neden olmuştur.”
ifadelerine yer verdi.
Ortak hizmet protokollerinde denetim eksikliği
Belediyenin bazı kurumlarla yaptığı ortak hizmet protokollerinde, karşı tarafın yükümlülüklerini yerine getirmediği, buna rağmen Büyükşehir Belediyesi’nin tüm mali yükü üstlendiği belirlendi. Sayıştay, bu durumu “kamu zararına yol açabilecek kontrol zafiyeti” olarak tanımladı.
Sayıştay’dan belediyeye açık uyarılar
Raporda İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik net uyarılar yer aldı. Sayıştay, belediyeye şu çağrılarda bulundu:
-
İhalesiz hizmet devri uygulamalarına son verin.
Belediye şirketleri aracılığıyla özel firmalara yapılan dolaylı hizmet aktarımları yasal değildir. -
Tüm imtiyaz sözleşmeleri ve ek protokolleri meclis onayıyla yürütün.
Onay alınmadan yapılan sözleşme değişiklikleri geçersizdir. -
Şartname dışı personel çalıştırmayın.
Şartnamelere uymayan uygulamalar kamu zararı doğurur. -
Otopark ve şarj istasyonlarını ihalesiz devretmeyin.
Belediye şirketleri üzerinden yapılan bu işlemler kanuna aykırıdır. -
Ortak hizmet protokollerini denetleyin.
Karşı tarafın yükümlülüklerini yerine getirmediği durumlarda belediye kaynaklarını kullanmayın.
