Son Mühür Haber Merkezi/ Melekşah Tufaner Radyo Ege’de ‘Her İşin Başı Sağlık’ programının konuğu Çocuk Nefrolojisi & Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Bak oldu. Bak, “İdrar yolu enfeksiyonu çocuklarda en sık görülen enfeksiyonlardan birisidir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra görülen ikinci sıklıkta olan enfeksiyonlardır.  Bu enfeksiyonun tanısını koymak bazı zorluklar taşır. Bu enfeksiyonun önemli bir kısmı esasen böbrek iltihabıdır. Böbrek iltihabı geçiren çocuklarda idrarda protein kaçağı, tansiyon yüksekliği, gelecek yaşamı etkileyen sağlık problemlerine neden olacağı için çocuklarda sağlık enfeksiyonu çok önem arz eder” dedi. 

“İdrar yolu enfeksiyonu belirtisiz olabilir” 

“Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu yaşa göre oluşturduğu semptomlar değişebilir. Bir çocukta hiçbir belirti olmaksızın da idrar yolu enfeksiyonu olabilir. Toplumda tarama yapıldığında yaşa göre değişse de ortalama yüzde 2-3 civarında idrar yolu enfeksiyonu görünür. Özellikle iki üç yaşın altında çocuklarda yüksek ateş, huzursuzluk, idrar kokusunda değişiklik, büyük çocuklarda sık sık idrara gitme, karın ağrısı bu enfeksiyonun belirtisi olabilir. Kendini ifade edemeyen daha küçük çocuklarda hastalığa özgü tek bir semptom olmadığından hastalık atlanabilir. Atlanınca geç tanı, geç tedavi, böbrek iltihabı kalıcı hasarlara sebep olur. Bir yaşın altında sünnet derisi darlığı ve sünnet derisinin olması nedeniyle erkek çocuklarda daha görünür. 1 yaşından sonra kız çocuklarından özellikle de küvet turu banyoların, denizin havuzun kolaylaştırıcılığı ile kızlarda daha fazla görünür. Kız çocuklarında 1 yaşından sonra görünme fazlalaşır. Örneğin okul çocuğu döneminde okul tuvaletlerine çok sık gitmeyen kız çocuklarının önemli bir bölümünde idrar yolu enfeksiyonları gelişir.” 

“Enfeksiyon tekrarlaması anatomik bozukluktan” 

Mustafa Bak, “İdrar yolu enfeksiyonunun bulaşması aşağıdan, yukarıyadır. Genelde idrar yoluna neden olan mikrop bağırsaklarımızda olan kaka mikrobudur. Erkeklerde sünnet derisine kızlarda vajinaya yapışır, oradan idrar torbasına oradan da böbreğe çıkar. Yüzde 99 oranında bulaş bu şekildedir. O nedenle özellikle kız çocuklarında idrar torbasının dışarıya akıtan kanal kısa olduğundan, kız çocuklarında daha sık görünür. İdrar yolu enfeksiyonunun önemli bir bölümü de tekrarlar. Tekrarlamasının nedeninde en önemlisi anatomik bozukluktur. İki kez ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren veya ikiden fazla ateşsiz idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuğu, Çocuk Nefrolojisi ele alır ve incelerler. İncelendiğinde tekrar eden idrar yolu enfeksiyonunun yüzde 30’unda reflü dediğimiz idrar reflüsü yapar” ifadelerinni kullandı. 

 “İdrarı da 5 yöntemle alıyoruz.”  

“Tanı koymanın altın standardı idrarda idrar kültürü yapmaktır. İdrar kültürü üreyen mikroorganizmanın üreme yoğunluğuna göre de yorumlar vardır. İdrar da yüzde beşin üzerinde lökosit çıkıyorsa yüzde 60-70 oranında idrar yolu enfeksiyonu demektir. İdrar tahlilinde daldırma çubuğunda nitrit dediğimiz kısım pozitifse o da yüzde 60-70'tir. Eğer bir çocuğun ateşi varsa genel çocuk hekimliği için söylüyorum, 6 ayın altındaki bir çocukta ateş yükseliyorsa ilk 6 ayda mutlaka doktora götürülmesi gerekir. Eğer ki 6 aydan büyük bir çocuksa ateş çıktığında aile bir gün bekleyebilir. Eğer sırf ateşi var başka hiçbir yakınması yoksa yüz çocuktan birinde o an idrar yolu enfeksiyonu vardır. Kilo alamama çocuklarda bir nedendir. Hiçbir yakınması olmayan çocuklarda bile yüzde 2-3 oranında idrar yolu enfeksiyonu vardır.” 

“Bebeklerde  böbrek genişliğine dikkat!” 

“Toplumda idrar yolu enfeksiyonu önemli bir hastalıktır. Özellikle 20 yaş üzerindeki kadınlarda yüzde 10-20 oranında vardır. Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun önemli neden, reflü olması nedeni ve üçte birinin böbrek iltihabı olması nedeniyle çocukta daha önem arz eder. Kadınlardaki idrar enfeksiyonu böbrek hasarına çok neden olmaz. Reflüyü nasıl anlıyoruz dersek dünyada tek örneği var. Uygun koşullarda sondalı idrar yolu filmi çekiyoruz. Çocuk Nefroloğu’nun buna karar vermesi lazım. Ultrason anatomik bozuklukları da gösterebiliyor. Mesela toplumda atlanan bir konu daha var. Hamilelikte bebeğin bir böbreğin geniş olduğu söyleniyor. Genelde bu önemsenmiyor. Anne karnında böbreği geniş olan çocukların yüzde yirmisinin takibi sırasında reflü saplıyoruz. Bu nedenle anne karnında böbrek genişlemesi olan bebeklerin özellikle doğumdan sonra 3-7'nci gün ultrason çekip takibi gerekli.” 

“Antibiyotikle tedavi ediliyor” 

Çikolataya veda mı ediyoruz? Kakao üretimindeki düşüş ne anlama geliyor? Çikolataya veda mı ediyoruz? Kakao üretimindeki düşüş ne anlama geliyor?

Bak, “İdrar yolu enfeksiyonu tanı koyulduğunda antibiyotikle tedavi ediliyor. Çocuğun kusması, ateşi yoksa ayaktan tedavi edilir. Eğer ki ateşli idrar yolu enfeksiyonu varsa bu tedaviyi 10-15 günde tamamlıyoruz, ateşsizi 7 günde tedavi ediyoruz. Çocuk aşırı kusuyor ve ilaç alamıyorsa, mikrobun kana karışık vücuduna yayılmasına neden olabilir. Çocukta genel durum bozuksa onun hastaneye yatırılması lazım. Anne sütü ile beslenme, kabızlık, kız çocuklarında küvet türü banyo, deniz, havuz idrar yolu enfeksiyonunu arttırabilir. Sık sık idrara gitmeme durumundan da olabilir bu” diye konuştu.  

Editör: MELEKŞAH TUFANER