Son Mühür- Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, dünya genelinde milyonlarca kişinin kullandığı vitamin ve antioksidan takviyelerine ilişkin dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu. Sağlıklı yaşam ve yaşlanmayı geciktirme amacıyla kullanılan bu ürünlerin, sanılanın aksine fayda sağlamadığını söyleyen Özkaya, bazı takviyelerin ölüm oranını artırdığına dair bilimsel kanıtlar bulunduğunu vurguladı.
“Bilimsel araştırmalar fayda sağlamadığını kanıtladı”
Antioksidanların A ve E vitamini, beta-karoten, koenzim Q10 ve asetil-sistein gibi maddeler içerdiğini hatırlatan Prof. Dr. Özkaya, yıllardır bu maddelerin serbest radikalleri azaltarak yaşlanmayı geciktirdiği yönünde yanlış bir inanış bulunduğunu belirtti.
Son 20 yılda yapılan büyük kapsamlı araştırmalara dikkat çeken Özkaya, antioksidan takviyelerinin yaşlanmayı yavaşlattığına veya ölüm riskini azalttığına dair hiçbir kanıt olmadığını söyledi.
Özkaya, JAMA’da yayımlanan meta-analizin sonuçlarını aktararak şunları anlattı:
“Beta-karoten, A, C ve E vitaminleri ile selenyum takviyesi alan kişilerin ölüm riskinin, plasebo grubuna göre yüzde 4 daha yüksek olduğu ortaya kondu. Özellikle beta-karoten, yüksek doz A vitamini ve E vitamini alanlarda risk daha da artıyor.”
“Bazı vitaminler kanser ve kemik kırığı riskini artırıyor”
Prof. Dr. Özkaya, sadece etkisiz değil, aynı zamanda riskli olabilen takviyeler de bulunduğunu belirterek önemli uyarılar yaptı. Bilimsel çalışmalara göre:
E vitamini takviyesi erkeklerde prostat kanseri riskini artırıyor.
A vitamini takviyeleri kemik kırığı riskini yükseltiyor.
Özkaya, kanser hastalarında ise antioksidan kullanımının daha büyük tehlikeler yaratabileceğini söyledi:
“Kanser hücreleri yüksek miktarda serbest radikal üretir. Antioksidanlar bunları azaltınca, kanser hücrelerinin büyümesine destek olabiliyor. Bu yüzden kanser hastalarına genellikle antioksidan önerilmez.”
“Yaşlanma sadece oksidatif hasar değildir”
Antioksidan takviyelerinin yaşlanmayı geciktirdiği yönündeki algının bilimsel gerçeklerle uyuşmadığını belirten Özkaya, yaşlanma sürecinin çok daha karmaşık olduğunu ifade etti. Hormonal süreçler, genetik faktörler, çevresel etkenler ve hücresel değişimlerin yaşlanmada daha büyük rol oynadığını söyledi.
“Sağlıklı kişilerin takviye alması için hiçbir neden yok”
Antioksidan eksikliği olan kişilerin hekim kontrolünde takviye kullanabileceğini söyleyen Özkaya, ancak sağlıklı bireylerde yüksek doz vitamin kullanımının hiçbir yarar sağlamadığını vurguladı.
“Beta-karoten, A vitamini ve E vitamini tek başına ya da diğer takviyelerle birlikte alındığında ölüm oranını artırıyor. C vitamininin bile ömrü uzattığına dair herhangi bir kanıt yok.” diyen Özkaya, milyonlarca kişinin bu ürünleri kalp-damar hastalıklarını ve kanseri önleme amacıyla kullandığını, ancak bunun bilimsel bir dayanağı olmadığını kaydetti.
“Sağlıklı Hayat Merkezleri ücretsiz destek sunuyor”
Prof. Dr. Özkaya, vatandaşların bilinçsiz şekilde vitamin takviyelerine yönelmek yerine, Sağlık Bakanlığı’nın sunduğu ücretsiz koruyucu sağlık hizmetlerinden yararlanması gerektiğini belirtti.
Özkaya, şu çağrıda bulundu:
“Sağlıklı Hayat Merkezleri artık neredeyse her ilçede bulunuyor. Vatandaşlar bu merkezlerde diyetisyen, psikolog ve fizyoterapistlerden ücretsiz destek alabiliyor. Sağlıklı yaşamı desteklemenin yolu bilinçli ve bilimsel yöntemlerden geçiyor.”
