Son Mühür- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2025 Kurban Bayramı öncesi yaptığı açıklamada dikkat çeken veriler paylaştı. Bayraktar’a göre özellikle küçükbaş hayvanların derileri birçok bölgede kimse tarafından alınmadığı için doğrudan çöpe atılıyor. Bu durumun ülke ekonomisine yaklaşık 150 milyon liralık kayba yol açtığını söyleyen Bayraktar, “Yetkililer bu konuya eğilmeli, önlem alınmalıdır” çağrısında bulundu.
Ekonomiye kazandırılacak tahmini deri değeri 602,4 milyon liradır
Bayraktar, “Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin âdeti yaklaşık 30 liraya satılıyor. Tahmini 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvan kesileceği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri yaklaşık olarak 78 milyon lirayı bulacaktır. Ayrıca 400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkmaktadır. Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilosunun yaklaşık 30 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 750 bin büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri 675 milyon liraya ulaşacaktır. Standartlara uyulduğu takdirde kurbanlıklardan toplamda yaklaşık 753 milyon liralık deri geliri elde edilecektir. Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır. Bu kaybın yüzde 20'ler civarında olduğu ve toplam kaybın 150,6 milyon lirayı bulduğu tahmin edilmektedir. Buna göre, kayıplar nedeniyle, Kurban Bayramında ekonomiye kazandırılacak tahmini deri değeri 602 milyon 400 bin lira civarında kalmaktadır” dedi.
147 milyar lirayı aşacak dev kurban harcaması
Bayraktar, bu yıl yaklaşık 750 bin büyükbaş ve 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvanın kesileceğini tahmin ettiklerini belirten Bayraktar, “Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilosunun 300,38 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde, bayram süresince kesilecek yaklaşık 750 bin büyükbaş hayvana ödenecek para 90 milyar 114 milyon lirayı bulacaktır. Bir küçükbaş hayvanın ortalama 21 bin 900 liradan satılacağı tahminiyle, kesilecek yaklaşık 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvana ödenecek paranın ise 56 milyar 940 milyon lira olacağı, toplamda halkımızın kesilecek yaklaşık 3 milyon 350 bin kurbanlık için 147 milyar liradan fazla para ödeyeceği tahmin ediliyor” ifadelerine yer verdi.
Fiyat artışları dikkat çekiyor: Küçükbaşta yüzde 25,9, büyükbaşta yüzde 21 artış
“Fiyatlar, geçen yıla göre büyükbaşta yüzde 21, küçükbaşta ise yüzde 25,9 oranında arttı” diyen Bayraktar, “Ortalama fiyat kilogram başına büyükbaşta 248 lira 33 kuruştan 300 lira 38 kuruşa, küçükbaşta ise 244 lira 24 kuruştan 307 lira 52 kuruşa çıktı. Canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu üç büyük ilimizden, İstanbul’un Avrupa yakasında 300 lira ile 380 lira, Anadolu yakasında 300 lira ile 350 lira, Ankara ve İzmir’de 280 lira ile 350 lira arasında değişiyor. Küçükbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak, İstanbul’un Avrupa yakasında 350 lira ile 380 lira, Anadolu yakasında 320 lira ile 370 lira, Ankara’da 280 lira ile 350 lira, İzmir’de 300 lira ile 370 lira arasında seyrediyor” diye konuştu.
Kasaplara ödenecek para 4,4 milyar lirayı aşacak
“Kurban bayramları son yıllarda kasaplar için önemli bir gelir kapısı olmuştur. Kasaplar büyükbaş hayvanda sadece kesip, derisini yüzüp, dörde bölmek için 5 bin ile 10 bin lira arası, detaylı parçalamak için 10 bin ile 15 bin lira arası, küçükbaşta ise bin ile bin 500 lira arası ücret talep etmektedir. Büyükbaş hayvanların ortalama yarısının kasaplar tarafından yaklaşık 7 bin 500 lira ücret mukabilinde kesileceği tahminiyle, 375 bin büyükbaş hayvan için kasaplara ödenecek meblağ 2,8 milyar lirayı aşacaktır. Aynı şekilde küçükbaş hayvanların yarısının kasaplar tarafından ortalama bin 250 lira ücret karşılığında kesileceği hesabıyla 1 milyon 300 bin küçükbaş hayvan için kasaplara ödenecek tutar 1,6 milyar lirayı aşacaktır. Buna göre, kasaplara ödenecek bedel toplamda tahmini 4,4 milyar lirayı aşacaktır.”
Yurtdışı vekâlet sistemi iç piyasayı vuruyor
Bayraktar, “Vakıf ve derneklerin yurtdışı fiyatlarını ülke içi fiyatlarına göre daha düşük tutması birçok vatandaşın ucuz diye oralara yönelmesine neden oluyor, bu da iç pazarda yetiştiricilerimizin satışlarını olumsuz etkiliyor. Geçmiş yıllarda vakıf ve derneklerin yurtiçi ve yurtdışı vekâlet ücretleri hemen hemen aynıyken bu makas 2025 yılında yüzde 152 oldu. Kurban kesimini yurt içinde yapıp, elde edilen eti soğuk zincirde yurt dışındaki Müslümanlara gönderirsek üreticimizi ve hayvancılığımızı korumuş oluruz
Kurbanlık satmak isteyen üreticilerimiz, büyükşehirlerde her ilçede farklı olmak üzere satış yerlerine çadır kirası ödüyor. Fiyatlar illere ve ilçelere göre farklılık arz ediyor. Kurban satıcıları 15 gün kaldıkları sürede; Ankara’da 20 bin lira ile 40 bin lira, Bursa’da 50 bin lira ile 120 bin lira, İzmir’de 50 bin lira ile 100 bin lira, İstanbul’da ise 100 bin lira ile 200 bin lira arasında çadır kirası ödüyor” sözlerine ekledi
Et ve Süt Kurumu’na çağrı: Satılmayan hayvanlar alınmalı
Bayraktar, satışların beklenenden düşük gerçekleşmesi durumunda Et ve Süt Kurumu’nun devreye girerek satılamayan hayvanları üreticiyi mağdur etmeyecek bir fiyattan alması gerektiğini vurguladı. “Bu, kurbanlık yetiştiriciliğinde sürdürülebilirlik açısından çok önemlidir. Son olarak aylardır büyük bir emekle yetiştirdiği hayvanlarını kurban pazarlarına getiren tüm üreticilerimize bol ve bereketli kazançlar diliyor, Kurban Bayramlarını şimdiden tebrik ediyorum” dedi.
