Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi desteğiyle yürütülen kazılar, kentin en eski köy yerleşimi olan Ulucak Höyüğü'nde devam ediyor.
Trakya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Özlem Çevik başkanlığındaki ekip, bu yılki çalışmalarda 8 bin yıl öncesine tarihlenen seramik üretim atölyesini ortaya çıkardı.
Kazılarda, üretimi yarım kalmış kaplar, kil kalıplar ve boya malzemeleri bulundu. Çevik, “Ulucak Höyük, Neolitik dönemde 1100 yıl boyunca kesintisiz iskan görmüş bir yerleşim.
Bu yönüyle Batı Anadolu’da yerleşik yaşama geçişi anlamak açısından çok önemli bir merkez” ifadelerini kullandı.
300 metrekarelik seramik üretim kompleksi
Prof. Dr. Çevik, atölyenin büyüklüğüne dikkat çekerek, “Sadece bir odası 48 metrekare büyüklüğünde. Toplamda yaklaşık 300 metrekarelik bir alan ortaya çıkarıldı.
Bu yapı tümüyle yanmış. Bu nedenle içindeki buluntular orijinal halleriyle korunmuş şekilde bulundu” dedi.
Atölyede çok sayıda pişirme fırını, boya taşları, kil kalıplar ve yarım kalmış kaplar tespit edildi. Çevik, bu buluntuların erken seramik üretimine dair benzersiz bir arkeolojik kanıt sunduğunu vurguladı.
Seramik üretimi tek cinsiyete dayalı değildi
Kazı ekibi, atölyedeki seramikler üzerinde yapılan parmak izi analizleri sonucunda üretimde kadınların ve erkeklerin birlikte çalıştığını ortaya koydu.
Prof. Dr. Çevik, “Buluntulardaki parmak izlerini inceleyen ekibimiz, üretimde her iki cinsiyetin de rol aldığını saptadı. Dolayısıyla tek bir cinsiyete dayalı bir üretim anlayışından söz etmek mümkün değil” dedi. Bu bulgular, Neolitik dönemdeki toplumsal iş bölümü ve üretim ilişkilerine dair önemli ipuçları sunuyor.
8 bin yıl öncesinin sanayi alanı
Atölyede keşfedilen fırınların, kırmızı astar boya üretimi ve seramik pişirme işlemleri için kullanıldığı değerlendiriliyor. Her odada bir fırın tespit edilirken, bir odada daha büyük bir pişirme fırını bulundu.
Prof. Dr. Çevik, “Bölge bugün 500 fabrikanın ortasında yer alıyor. Çoğu sanayi kuruluşu seramikle ilgili üretim yapıyor.
Bu da Ulucak’ın geçmişten bugüne kadar kil ve boya yatakları açısından üretime elverişli bir coğrafya olduğunu gösteriyor” dedi.
Erken dönem uzmanlaşmanın arkeolojik kanıtı
Milattan önce 6 binli yıllardan itibaren seramik üretiminde uzmanlaşmanın varlığının bilindiğini hatırlatan Prof. Dr. Çevik, “Ancak bugüne kadar bu döneme ait somut bir atölye kanıtı bulunmamıştı. Ulucak Höyüğü bu anlamda ilk örneklerden biri oldu” ifadelerini kullandı.
Ulucak buluntularıyla birlikte Batı Anadolu’da erken dönemde ustalaşmış üretimin izleri netleşti. Çevik, “Bu yapı, yalnızca yerel değil, tüm Yakın Doğu arkeolojisi açısından önemli bir dönüm noktası” değerlendirmesinde bulundu.
Geçmişten günümüze uzanan üretim kültürü
8 bin yıl önce başlayan seramik üretimi, bugün de Kemalpaşa’da modern sanayi tesisleriyle devam ediyor. Çevik, “Ulucak Höyük’teki üretim kültürü, aslında bölgenin sanayi genetiğinde hâlâ yaşamaya devam ediyor” diye konuştu.
