Çalışma hayatında zaman zaman yoğunluk yaşamak ve uzun saatler boyunca çalışmak, birçok profesyonelin karşılaştığı bir durumdur. Ancak işin doğasına bağlı olarak değil, bireyin doğasına göre şekillenen bir iş temposu söz konusu olduğunda, ‘işkoliklik’ kavramı gündeme gelmektedir. İşkoliklik, sadece işte uzun saatler geçirme değil, işten uzak kalma anlarında bile huzursuzluk hissetme durumunu ifade eder. Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, işkolikliğin ruh sağlığı ve aile hayatı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekiyor.
İşkoliklik nedir?
Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, işkolikliğin, bir bireyin işine sürekli odaklanması ve işten uzak kaldığında huzursuzluk yaşaması ile karakterize olduğunu belirtiyor. Bal, “İşkolik bireyler, çalışma saatlerinin dışında da iş ile ilgili eylemlerde bulunur. İşe dair düşünceler, aktiviteler ve projeler sürekli olarak zihninde yer eder. İşten uzak kaldıkları anlarda ise huzursuzluk ve tatminsizlik hissederler” diyor.
Ruh sağlığı üzerindeki etkileri
İşkolikliğin ruh sağlığı üzerinde birçok olumsuz etkisi olabilir. Uzman Bal, sürekli olarak işe odaklanmanın duygusal tükenme ve depresyon gibi sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. “İşkolik bireyler, genellikle işte başarılı olma beklentisi, başarıyı sürdürme arzusu ve rekabetin yarattığı stres gibi unsurlar nedeniyle duygusal olarak tükenirler. Bu durum, hem ruhsal hem de fizyolojik sağlık sorunlarına neden olabilir,” diyor Bal. İşkolikliğin diğer belirtileri arasında sosyal etkileşimin kısıtlı olması, aile içindeki sorumlulukların aksaması ve kişisel ilgi alanlarının olmaması yer alıyor.
Aile yaşamında bozulmalar
İşkolikliğin aile hayatında da çeşitli sorunlara yol açabileceğini vurgulayan Uzman Bal, “İş-yaşam dengesinin bozulması, aile içi çatışmalara neden olabilir. Evin sorumluluklarının aksaması, aile üyeleri arasında iletişim kopukluğu ve önceliklerin değişmesi gibi sorunlar yaşanabilir,” diyor. İşkolik bireyler, aile üyeleriyle olan ilişkilerini dengelemekte zorlanabilir ve bu da aile içindeki memnuniyetsizlikleri artırabilir.
İşkoliklikle başa çıkma yöntemleri
İşkolikliğin üstesinden gelmek ve sağlıklı bir yaşam dengesini sağlamak mümkün. Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, bu konuda bazı önerilerde bulunuyor:
Zaman yönetimi ve planlama: İş ve kişisel yaşamı dengelemek için haftayı önceden planlamak, iş zamanı, aile zamanı, bireysel zaman, sosyalleşme zamanı ve spor zamanı gibi alanlara bölmek faydalı olabilir.
Kişisel ihtiyaçlara zaman ayırma: Uyku, beslenme ve dinlenmeye yeterli vakit ayırmak, ruhsal ve fizyolojik dengeyi sağlamak için önemlidir. Bireylerin kendilerini tanıyıp ihtiyaçlarını fark etmeleri, bu dengeyi kurmalarına yardımcı olabilir.
Alternatif ilgi alanları edinme: İş dışında keyif alacakları ve sosyalleşebilecekleri yeni ilgi alanları keşfetmek, bireylerin motivasyonunu artırabilir. Bu alternatif ilgi alanları, bireysel tatmin sağlayabilir ve işteki verimliliği olumlu yönde etkileyebilir.
Sosyal destek arama: İşkolik olduğunu fark eden bireyler, benzer süreçlerden geçen meslektaşlarından, aile ve arkadaşlardan sosyal destek alabilirler. Sosyal destek, değişim sürecinde yardımcı olabilir.
Uzman desteği: Birey, kendi çabalarıyla beklenen sonuçlara ulaşamıyorsa, uzman desteği almayı düşünebilir. Psikolojik destek, işkolikliğin etkileriyle başa çıkmada önemli bir rol oynayabilir.
