Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve ekibi, binaların deprem dayanıklılığını hızlı ve pratik bir şekilde belirleyen, yapay zeka destekli çığır açıcı bir yazılım geliştirdi. Kullanıcıların sadece binaya ait fotoğrafları sisteme yüklemesi ve harita üzerinden konumunu işaretlemesiyle çalışan bu yenilikçi sistem, geniş çaplı sunucu düzenlemelerinin ardından yakında tüm vatandaşların erişimine açılacak.
Hızlı değerlendirmede uluslararası standartlar kullanılıyor
Prof. Dr. Kutoğlu, geliştirdikleri yazılımın, binaların risk analizini yaparken Amerikan Federal Acil Durum Yönetim Kurumu (FEMA) tarafından belirlenen ‘hızlı bina değerlendirme’ formatını temel aldığını belirtti. Bu format, binaların dayanıklılığını belirlemede kullanılan ilk ve öncül basamak olarak kabul ediliyor. Yaklaşık 5 dakikalık kısa bir analizin ardından yapay zeka, kullanıcıya detaylı bir değerlendirme raporu sunuyor.
Prof. Dr. Kutoğlu, yazılımın çalışma prensibini açıklarken, yapay zekanın bina görselleri üzerinden kritik yapısal unsurları incelediğini vurguladı: "Yapay zekâ, bir binada çıkma (konsol) olup olmadığını, yapının eğimli bir araziye inşa edilip edilmediğini, kısa kolon gibi zayıf yapısal elemanların bulunup bulunmadığını, binanın yaşını ve kullanılan yapı malzemesinin durumunu detaylıca analiz edebiliyor." Ayrıca sistem, harita üzerinden binanın bulunduğu yerin zemin bilgilerini de sorgulayarak analize dahil ediyor.
Deprem okuryazarlığını artırma hedefi
Deprem ülkesi olan Türkiye’de her vatandaşın oturduğu binanın yapısal zayıflıklarını öğrenmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Kutoğlu, bu yazılımla temel hedeflerinin deprem okuryazarlığını artırmak olduğunu ifade etti. Vatandaşların, oturdukları veya satın almayı düşündükleri binalar hakkında uzmanlara gitmeden önce bir ön bilgiye sahip olmalarını sağlamayı amaçladıklarını söyledi. Yazılıma tek bir fotoğraf dahi girilebilse de, daha fazla görselin (10 resme kadar) sisteme yüklenmesinin sonuçların tutarlılığını artırdığını ekledi.
Geliştirilen uygulamanın, zemin bilgisini coğrafi haritalardan sorgulayıp görsel değerlendirmeyle birleştirdiğini belirten Kutoğlu, "Yapay zeka, binanın yapısal elemanlarında düzensizlik, plan bozukluğu, düşey düzensizlik ya da yumuşak kat gibi zayıflıklar olup olmadığını değerlendirerek uluslararası standartlarda bir puanlama yapıyor," dedi. Çeşitli binalar üzerinde yapılan testlerde yapay zekânın oldukça tutarlı sonuçlar verdiğini belirten Kutoğlu, yazılımdan çıkan raporların, vatandaşları daha ileri ve detaylı analizler isteme konusunda teşvik etmesini hedeflediklerini sözlerine ekledi. Bu yeni sistemin, binlerce konutun hızlıca taranmasında önemli bir kolaylık sağlayacağı öngörülüyor.
