Ulaşım sektörünün hızla gelişen alanı olan elektrikli skuter (e-skuter) hizmetlerine yönelik düzenlemeler, Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrikli Skuter Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile köklü bir değişime uğradı. Yeni yönetmelik, sektördeki güvenlik, şeffaflık ve denetim standartlarını önemli ölçüde artırmayı hedeflerken; coğrafi çitleme, veri paylaşımı, çağrı merkezi zorunluluğu ve yerli üretim kotası gibi kritik başlıklar altında yeni normlar belirliyor.
Güvenlik ve denetimde yeni standart: Coğrafi çitleme ve veri akışı güçlendirildi
Yönetmeliğe eklenen en önemli kavramlardan biri, 'coğrafi çitleme' oldu. Bu düzenleme, belirlenen hassas veya yasaklı bölgelere e-skuter girişlerini veya bu alanlarda gerçekleştirilebilecek eylemleri yazılım aracılığıyla otomatik olarak sınırlandırma imkânı getiriyor.
Veri şeffaflığı konusunda da yetki belgesi sahiplerine yönelik zorunluluklar güçlendirildi. İşletmeler, skuterlerin seri numaraları, plaka ve ID bilgileri ile konum verilerini Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi’ne (U-Net) daha sıkı kurallarla işlemek zorunda. Buna göre:
Sürüşe yeni başlanan skuterlerin konumu, her 3 dakikada bir U-Net'e bildirilecek.
Sürüşü tamamlanan araçların konumu, en geç 10 dakika içinde sisteme girilecek.
Sürüş dışındaki tüm hareketler ise anlık olarak raporlanacak. Ayrıca işletmeler, hizmet kalitesini ve güvenliğini izlemek amacıyla her ay düzenli olarak kaza ve şikayet verilerini U-Net sistemine iletmekle yükümlü tutuluyor.
İzin süreleri düzenlendi ve bölgesel dağılım kontrol altına alındı
E-skuter işletmecilerine verilen yetki belgesi kullanım süresi, yapılan değişiklikle birlikte 2 yıl olarak belirlendi. Bu sürenin sonunda yeni bir başvuru olmaması durumunda ve gerekli harcın yatırılması şartıyla, işletme izni bir yıl daha uzatılabilecek.
İşletmelerin scooter sayılarının bölgesel dağılımı da net kurallara bağlandı. Bir ilçe veya hizmet bölgesindeki toplam izinli skuter sayısının en az yüzde 70’i (Kasım-Şubat döneminde ise en az yüzde 40'ı) ve en fazla yüzde 130’u arasında araç bulundurma şartı getirildi. Bu, arz fazlasının önüne geçmeyi ve hizmetin coğrafi olarak dengeli dağılmasını sağlamayı amaçlıyor.
Kesintisiz iletişim ve şeffaf mobil uygulama zorunluluğu
Kullanıcı deneyimini iyileştirmek ve acil durumlara hızlıca müdahale edebilmek amacıyla işletmelere önemli bir sorumluluk daha yüklendi: 7 gün 24 saat hizmet verecek bir çağrı merkezi veya bu işlevi görecek nitelikte bir mobil uygulama bulundurma zorunluluğu getirildi.
Bu mobil uygulamaların arayüzlerinde ise kullanıcılara şeffaf ve kapsamlı bilgi sunulması şart koşuldu. Uygulamalarda zorunlu olarak yer alması gereken bilgiler şunlardır:
Skuterin anlık konumu ve şarj durumu.
Tahmini olarak gidilebilecek menzil bilgisi.
Coğrafi çitleme ile belirlenen yasak bölgeler haritası.
Kullanıma dair anlık ücret bilgisi.
Çevresel duyarlılığı teşvik eden karbon ayak izi karşılaştırması.
Yerli üretim desteği için kota şartı geliyor
Sektöre yönelik önemli bir stratejik adım olarak, yerli üretimin teşvik edilmesi amacıyla yeni bir kota uygulaması getirildi. İşletmeler, hizmet sunacakları toplam skuter sayısının en az yüzde 30’unu, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ilgili tebliği doğrultusunda Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından belgelendirilen yerli üreticilerden temin etmek zorunda kalacak. Bu hüküm, yerli sanayinin desteklenmesi vizyonuyla, 1 Temmuz 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
