Son Mühür- İnsan beyninin sırlarını çözebilecek dikkat çekici bir çalışma Cambridge Üniversitesi'nden geldi.
1896 yılından bu yana yayın hayatını sürdüren dünyanın en prestijli bilim dergilerinden biri olan Nature'de yayınlanan çalışmada, 0–90 yaş arasında 4.000’den fazla beyin taraması gerçekleştirildi.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren Prof. Dr. Kaan Yılancıoğlu,
''Beyin gelişimi 5 dönemde yeniden tanımlandı. Bugüne kadar bildiğimiz “çocuk–ergen–yetişkin” şeması resmen çöktü. İnsan beyninin gelişim çizgisi tamamen yeniden yazıldı'' hatırlatmasında bulundu.
Ezberler sil baştan...
Buna göre,
1) 0–9 yaş: Sinaptik Patlama Dönemi
Beyin bu yıllarda kontrolsüz biçimde milyarlarca yeni sinaps üretir.
Sonra budanır: En çok kullanılan bağlantılar korunur.
Öğrenme kapasitesi maksimum.
Çevresel uyaranlar kalıcı değişiklik yaratır.
2) 9–32 yaş: Uzun Süren Bilişsel Hızlanma
Şaşırtıcı bulgu: “Ergen beyni” aslında 30’ların başına kadar devam ediyor.
Beyin bölgeleri arası iletişim hızlanır, bütünleşme artar.
Soyut düşünme, problem çözme, yaratıcılık bu dönemde zirveye çıkar.
Prefrontal korteks tam olgunluğa 32 civarında ulaşıyor.
3) 32–66 yaş: Nöral Stabilite Dönemi
Beyin mimarisi yaklaşık 30 yıl boyunca oldukça stabil.
Majör yapısal değişim yok.
Zekâ ve kişilik bu dönemde plato yapıyor.
Beyin bölgeleri giderek daha uzmanlaşmış hale geliyor.
4) 66–83 yaş: Erken Yaşlanma Beyni
Beyaz madde bağlantıları azalıyor, iletişim yavaşlıyor.
İşleme hızı ve bilişsel esneklik düşmeye başlıyor.
Ama yaşam tarzı (uyku, hareket, beslenme) bu süreci ciddi şekilde yavaşlatabiliyor.
5) 83+ yaş: Geç Yaşlanma Beyni
Beyin global bağlantıdan lokal bağlantıya kayıyor.
Bütün-beyin iletişimi azalırken bazı bölgeler aşırı yükleniyor.
Bu, “azalan altyapıya karşı” geliştirilen adaptif bir hayatta kalma stratejisi.
Neden önemli?
“Beyin 30 yaşına kadar genç, 66’ya kadar stabil, 83 sonrası yeniden organize olur.” hatırlatmasında bulunan Prof. Yılancıoğlu,
''Bu çalışma şu alanları kökten değiştiriyor:
Eğitim ve öğrenme stratejileri.
Ergenliğin gerçek süresi.
Yetişkinliğin bilimsel tanımı.
Yaşlanma modelleri.
Alzheimer risk penceresi.
Nöropsikiyatrik hastalıkların başlangıç yaşları.
İnsan beyni, düşündüğümüzden çok daha uzun süre gelişiyor ve düşündüğümüzden çok daha geç yaşlanıyor.'' vurgusunda bulundu.
