Aort vücuttaki en büyük atar damardır ve kalpten çıktıktan sonra kanı önce kalbe ve beyne, sonra da diğer hayati doku ve organlara gönderir.
Aort yırtılması nedir?
Aort diseksiyonu, kalbin başlangıcın da yer alan yaklaşık 3 cm çapındaki aort damarının içeriden yırtılmasıdır. Aort diseksiyonu dünya genelinde 1 milyonda 5 ila 30 arasında görülür ve yüksek tansiyonu yani hipertansiyonu olan 40 yaş üstü kişilerde daha yaygındır. Bu durum aynı yaş grubundaki kadınlara kıyasla erkeklerde iki ila üç kat daha yaygındır ve hızlı tanı ve tedavi gerektirir.
Ani ağrı ve ciddi sonuçlar
Ani sırt veya göğüs ağrısı ile karakterize olan aort diseksiyonu ,kalp krizi, çoklu organ yetmezliği ve hatta ölüm gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Aort diseksiyonu, bir aort kan damarının çeşitli nedenlerle yırtılması ve kanın damar duvarına dolmasına neden olmasıyla ortaya çıkar.
Anormal kan akışı ve hayati riskler
Aort fiziksel olarak üç katmana ayrılmıştır. İçinden kanın geçtiği iç tabaka çeşitli nedenlerle yırtılabilir. Kanın aort damarlarından yüksek basınçla geçmesi, yırtılan iç tabakanın açılmasına ve kanın orta tabakaya geçmesine neden olur. Aort damarlarının iç ve dış tabakalarının birbirinden ayrıldığı bu durum sonucunda aort içindeki kan, aort duvarından vücut boşluğuna akmaya başlar. Bu durum ani şok ve hatta ölümle sonuçlanabilir.
Riskler ve önlemler
Vücudun geri kalanına sağlıklı kan taşınmasından sorumlu aort damarlarındaki anormallikler sistemik sakatlığa yol açabilir. Bu nedenle aort diseksiyonu vakalarında hızlı tanı ve acil müdahale çok önemlidir. Yüksek tansiyonun kontrol altına alınması, sigaranın bırakılması ve düzenli egzersiz gibi önlemler yardımcı olabilir.
Belirtiler ve teşhis
Aort diseksiyonu vakalarının yaklaşık %40'ı ani ölümle sonuçlanır. Geri kalan %60'ı ise aort diseksiyonunun türüne, boyutuna ve hastanın ne kadar hızlı hastaneye götürüldüğüne bağlı olarak tedavi edilebilir. Belirtiler arasında şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı, bayılma, kan basıncında değişiklikler ve ses kısıklığı yer alır. Tanı için BT, anjiyografi ve MR anjiyografi kullanılır.
Tedavi seçenekleri ve sonuçları
Aort diseksiyonu tedavisi ilaçlı, endovasküler tedavi ve cerrahi tedaviyi içerir. İlaç tedavisi kan akışını düzenler ve hipertansiyonu kontrol altına alır. Endovasküler tedavi stent kullanımını içerirken, cerrahi müdahale yırtılmış aortun çıkarılmasını veya pay bir damar yerleştirilmesini içerir. Tedavinin derhal başlatılması ve uygun yöntemin seçilmesi önemlidir. Aort yırtılması (diseksiyon), yaşamı tehdit eden bir durumdur. Yüksek tansiyon, ateroskleroz, travma ve genetik faktörler riski artırabilir. Belirtiler aniden başlar ve tedavi hızlı müdahale gerektirir. Risk faktörlerinin kontrol altına alınmasıyla önlenebilir ve tedavi ile sonuçları azaltılabilir. Tedavi farmakolojik, endovasküler ve cerrahi tedavileri içerebilir, ancak uygun tedavi seçimi ve hızlı müdahale sonucu belirleyecektir.
