Son Mühür TV-Ayşegül Koç/ Ege Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr. Sinem Ünaldılar, Son Mühür TV’de yayınlanan Hayatın Nabzı programında Kemal Kamburoğlu’nun sorularını yanıtladı. Trump’ın geri dönüşüyle birlikte Amerika’nın çok daha agresif ve çıkar odaklı bir politika izleyeceğini vurgulayan Ünaldılar, “Uluslararası hukuk umurunda bile değil, müttefiklerinden her şeyi talep edebilir” diyerek yeni dönemin sertleşeceğini belirtti. Suriye’de Türkiye’nin kilit bir aktör haline geldiğini ifade eden Ünaldılar, “Suriye’yi domine eden gücün arkasında Türkiye var! Oyun kurucu olmasa da oyun bozucu durumda” sözleriyle dikkat çekti.
Programda Doğu Akdeniz’deki gerilim ve Avrupa Birliği ile ilişkiler de masaya yatırıldı. Kıbrıs sorununun Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecindeki en büyük engel olduğunu vurgulayan Ünaldılar, bu sorunun çözümü olmadan Yunanistan'ın Türkiye'nin üyeliğine onay vermeyeceğini söyledi. Ünaldılar, “Avrupa, Amerika olmadan Ukrayna savaşını finanse edemez! Trump desteği keserse, Avrupa çaresiz kalır” diyerek büyük bir kırılmaya da işaret etti. Rusya’ya uygulanan yaptırımların Putin’i değil, Avrupa ekonomisini çökerttiğini belirten Ünaldılar, Rusya ekonomisinin yaptırımlardan beklenen ölçüde etkilenmediğini ve Avrupa'nın enerji bağımlılığının Avrupa Birliği'nin büyümesini engellediğini ifade etti.
Ünaldılar, dünyada rasyonel yönetim yerine popülist ve bireysel ilişkilerle şekillenen bir liderlik dönemi yaşandığını, Trump’ın da bunun Amerika’daki en sert örneği olduğunu söyleyerek, "Dünyayı aklın rasyonel mantığın yönettiği devlet adamlarının değil aşırı popülist kurumsallığa karşı tamamen dış politikayı bireysel ilişkiler üzerinden yönetmeye çalışan liderler dönemindeyiz. Trump’ta bunun Amerika’daki versiyonu. Ekonomi politikaları kötü oldukça halk bu tür radikal liderlere teveccüh ediyor. Trump’ın ilk döneminden az çok tahmin ediyorduk nasıl bir politika inşa edebileceğini. İlk döneminde de son derece korumacı ve gümrük vergilerini de diğer ülkelere karşı yükselten, özellikle Avrupa Birliğini de çok üzen, NATO harcamaları nedeniyle müttefiklerini eleştiren, çok taraflılığa karşı oldukça zor bir başkan figürü ile karşı karşıya kalmıştık." ifadesini kullandı.
“Trump çok daha güçlü geri döndü”
Trump'ın yeniden başkan seçilmesini değerlendiren Ünaldılar, Trump’ın daha güçlü döndüğünü ve çıkar odaklı, agresif politikaları daha da sertleştireceğini, bunun da uluslararası düzeni sarsarak Avrupa ve küresel istikrar için büyük tehdit oluşturacağını şu sözlerle ifade etti:
"Trump çok daha güçlü geri döndü. Bu politikaların aynısını daha sert bir şekilde devam etmek niyetinde. Çıkar odaklı. Amerika’nın çıkarı söz konusuysa her şey yapılabilir. Müttefiklerimden her şeyi talep edebilirim, uluslararası hukukta, etikte çok umurunda değil. Amerika istediği her şeyi almalı diyen bir başkanla karşı karşıyayız. Göreve gelir gelmez bunun etkilerini gördük. Göranland’ı istemesi, Kolombiyalı göçmenlerin geri gönderilmesi, Panama’yı istemesi, Meksika’dan bahsetmesi gibi. Avrupa Birliği için zor günler Avrupa’yı bekliyor. Teknoloji liderlerini de arkasına almasının sebebi Çin’in önünü keselim, Avrupa’da yatırım yapmasını engelleyelim. Bilişim teknolojilerini Avrupa’ya sokmayalım. Bunlar uluslararası düzeni tehdit eder nitelikte. Çok taraflılığa karşı çıkar odaklı politikalar bizi iyi bir yere götürmeyecektir. Daha çok çatışma, daha ayırıcı politikalar demek. Trump yönetiminden çok çekeceğiz uluslararası kamuoyu olarak."
Trump’ın Ortadoğu Politikası
Trump Suriye’den askerleri çeker mi çekerse neler olur sorusu üzerine Ünaldılar, “Suriye meselesi hem Amerika açısından hem Türkiye Amerika ilişkileri açısından çok kilit noktada. Daha fazla para harcamak istemediği belirtiyor. Askerleri istediği düzen inşa edilirse, çıkarlarını koruma altına alabilirse, buradaki aktörleri istediği gibi yönetebilirse çekmek istiyor. Askerlerini çekecektir diye düşünüyorum. Suriye’de rejim değiştikten sonra denklem değişti. Türkiye’nin 13 yıl sonra orada muhalefeti destekliyor olması eğer iyi kullanabilirse koşullu bir avantaj yarattı. Trump Türkiye Suriye’de kilit faktör olabilir demişti. Eğer İsrail konusunda Amerika ve Türkiye anlaşırsa YPG ve PYD konusunda Türkiye’nin rahatsızlıklarını bir nebze olsun Trump gidermenin bir yolunu bulduysa bunların hepsi birbirine bağlı bölgeyi yeniden inşa etmesi konusunda çekilmeyi düşünüyor olabilir Amerika. Orada kalmasının kendisine sağlayabileceği bir şey yok" dedi.
"Suriye’yi domine eden gücün arkasında Türkiye var"
Türkiye YPG, PYD tehdidini çatışma yoluyla bertaraf edebilir mi sorusunun üzerine Ünaldılar, “ Suriye’de güç boşluğu oldu. Suriye’de Esad’ın gitmesi ve Türkiye’nin Suriye’de finansa ettiği askeri ekipmanlarla desteklediği muhalefet iktidara gelince burada bir avantaj elde etmiş oldu. Eğer iyi kullanabilirse, doğru politikalar uygulayabilirse, önlemlerini iyi alırsa, dışişleri iyi çalışırsa, iyi formüle ederse bir dönüm noktası olabilir. Suriye’de bir denklem kurulacaksa Türkiye’nin çıkarılıp kurulabileceğini düşünmüyorum. Şunu unutmayalım şu an Suriye’yi domine eden gücün arkasında Türkiye var. Oyun kurucu olmasa bile oyun bozucu durumda Türkiye" şeklinde konuştu.
“Avrupa Birliği sürecinde önümüzü tıkayan unsur”
Doğu Akdeniz de bir Rum oyunu oynandığını belirten Kamburoğlu’na cevaben Ünaldılar, “Doğu Akdeniz çok stratejik bir bölge özellikle petrol bağlamında da artık öyle oldu. Yunanistan burada mavi vatan projesine başlamazdan önce buradaki politikaları şekillendirmeye çalıştı. Neyse ki akıllıca adımlar atıldı. Libya ile yaptığımız anlaşma, Yunanistan’ın önünü kesme çabaları Türkiye’nin. Tabii onun da maaliyeti büyük oldu Avrupa birliği ile ilişkiler anlamında. Bu sebeple ilişkiler donma noktasına geldi. Kıbrıs başımızın derdi bu anlamda. Hem kırmızı çizgimiz. Dış politikasının da parçası olmaması mümkün değil. Çözüm asla görülmüyor kısa vadede. Avrupa Birliği sürecinde önümüzü tıkayan unsur. Ağzımızla kuş tutsak bile sırf bu sorunu çözemediğimiz zaman Yunanistan tamam demeyecek üyeliğimize” dedi.
Avrupa, Amerika olmadan savaşı finanse edemez
Avrupa Birliği’nin Rusya’ya uyguladığı ekonomik yaptırımların süresini Avrupa Birliği 6 ay daha uzattı. Bu durumunun Putin hükümeti için ne anlama geldiğini ve Rusya-Ukrayna savaşının tam anlamıyla hangi koşulda biteceğini anlatan Ünaldılar, “Trump’ın önceliklerinden biri savaşın bitmesi. Amerika’nın desteğini keseceği tamamen dile getirilirse en azından Ukrayna ve Zelensky’nin finansmanı artık mümkün olmayacaktır. Avrupa’da artık bu savaşın sonuna gelinsin diyor. Çünkü hem enerji bağımlılıkları var, Avrupa’nın Amerika olmadan bu savaşı finanse etmesi mümkün görünmüyor. Kaç tane yaptırım paketi uyguladılar, Rus ekonomisini çökertemediler. Evet zarar verdiler ama Çin bankalarının desteği arkasında. Avrupa’nın yıkmak istediği kadar yıkılmadı Rusya ekonomisi ve Avrupa’ya zararı daha büyük oldu. Şu an Avrupa Birliği büyüyemiyor. B ir sebebi de enerji bağımlılığı. Rusya-Ukrayna savaşı Amerika desteği kestiği anda sadece Avrupa Birliği’nin desteği ile yürütülebilecek bir iş değil. Kısa sürede ateşkes ortaya koyacaktır, Amerika desteği keserse diye düşünüyorum. Savaşın artık bir faydası yok Putin’e. İstediğini aldı. Suriye’den çekilmesinin bir nedeninin de o olduğunu düşünüyorum” diyerek sözlerini noktaladı.
