ABD Başkanı Donald Trump, Oval Ofis'te imzaladığı yeni bir başkanlık kararnamesiyle, Çin merkezli popüler sosyal medya uygulaması TikTok'un ülkedeki operasyonlarının Amerikalı yatırımcılara devredilme sürecini resmen başlattı. Bu kararname, uygulamanın ulusal güvenlik kaygılarını giderecek şekilde ABD'de faaliyetlerine devam etmesinin önünü açıyor. İmza töreninde konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Başkan Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin "çok iyi" geçtiğini ve liderler arasında karşılıklı saygı olduğunu belirtti. Trump, "TikTok ve ilgili meseleleri görüştük ve kendisi bize onay verdi," diyerek Çin tarafının da anlaşmaya yeşil ışık yaktığını ifade etti.
Güvenlik ve veri gizliliği odaklı yeni ortaklık yapısı
Başkan Trump, TikTok'un ABD operasyonlarını devralacak yeni oluşuma Dell Technologies CEO'su Michael Dell, Fox yöneticisi Rupert Murdoch ve Oracle kurucusu Larry Ellison gibi ülkesini seven önemli yatırımcıların dahil olduğunu açıkladı. Özellikle Oracle'ın, platformun güvenlik altyapısında kritik bir rol üstleneceğinin altını çizdi. Beyaz Saray tarafından detayları paylaşılan kararnamedeki satış planına göre, TikTok'un ABD'deki operasyonları, çoğunluk hissesi Amerikalı yatırımcıların kontrolünde olacak ABD merkezli yeni bir ortak girişim tarafından yönetilecek. Çinli ana şirket ByteDance ve bağlı kuruluşlarının bu yapıdaki payı, yüzde 20'nin altında tutulacak. Bu düzenleme ile şirket değeri yaklaşık 14 milyar dolar olarak öngörülüyor.
Veri güvenliği kontrolü tamamen ABD'de
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Çin tarafından gelen kısmi dirence rağmen, TikTok'un ABD'de çalışmaya devam etmesini hedeflediklerini dile getirdi. Vance, bu anlaşmanın temel amacının Amerikalıların veri gizliliğini yasal gerekliliklere uygun şekilde korumak olduğunu vurguladı. Vance'e göre, bu anlaşma sayesinde Amerikalılar TikTok'u eskisinden daha güvenli kullanabilecek; kullanıcı verileri güvende olacak ve uygulamanın "vatandaşlarımıza karşı propaganda silahı olarak kullanılmayacağı" garantilenmiş olacak. Teknik denetimler açısından, uygulamanın algoritmaları, veri depolama ve yazılım güncellemeleri üzerindeki tam kontrol, ABD'de kurulacak bu yeni yapının inisiyatifinde olacak. Ayrıca, tüm Amerikalı kullanıcı verilerinin yalnızca ABD'li bir şirketin bulut ortamında saklanması ve güvenlik ortakları tarafından sürekli denetlenmesi şart koşuldu. Adalet Bakanlığı ise, bu geçiş sürecini kolaylaştırmak amacıyla, TikTok'un yasaklanmasının önünü açan yasayı 120 gün boyunca uygulamayacak.
Ulusal güvenlik tartışmaları ve uzayan süreç
TikTok krizi, uygulamanın ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğu gerekçesiyle "Amerikalıları Yabancı Düşmanlarca Kontrol Edilen Uygulamalardan Koruma Yasası"nın 24 Nisan 2024'te yürürlüğe girmesiyle zirveye ulaşmıştı. Bu yasa, ByteDance firmasının şirketin varlıklarının büyük bir bölümünü, yani yüzde 80'ini, Amerikalı ortaklara devretmemesi durumunda uygulamanın ABD'de tamamen yasaklanmasını öngörüyordu. Kongre'nin belirlediği son devir tarihi 19 Ocak 2025 olmasına rağmen, 20 Ocak'ta göreve başlayan Başkan Trump, bu süreyi başkanlık kararnameleriyle dört kez uzatmış, son uzatma 16 Eylül'de gerçekleşmişti. En son 19 Eylül'de gerçekleşen Trump-Şi telefon görüşmesinde de bu devir teslim konusu ele alınmış ve Trump, görüşmenin verimli geçtiğini belirterek anlaşmaya onay verdiği için Çin liderine Truth Social hesabı üzerinden teşekkür etmişti. Bu yeni kararname, aylar süren belirsizliği ve hukuki süreçleri bir sonuca taşıyarak, uygulamanın ABD'deki geleceğini kesinleştiriyor.
