NASA'nın Mars yüzeyinde görev yapan Perseverance keşif aracı, bilim dünyası için çığır açan bir keşfe imza attı. Kızıl Gezegen'de daha önce kaydedilmemiş bir doğa olayı olan elektrik deşarjları (şimşekler) ve ardından oluşan gök gürültüsü, aracın hassas enstrümanları tarafından ilk kez tespit edildi. Bu gözlem, Mars atmosferi bilimine yeni bir kapı açıyor.
İki Mars yılı süren takipte 55 elektrik deşarjı belirlendi
Fransa'daki Toulouse Üniversitesi'nden gezegen bilimci Baptiste Chide önderliğindeki uluslararası bir ekip, Perseverance'ın topladığı ses verileri ile elektromanyetik parazit kayıtlarını iki Mars yılı boyunca süren detaylı bir incelemeye tabi tuttu. Bu kapsamlı analiz sonucunda toplam 55 elektrik deşarjı olayı tespit edildi.
Keşif süreci, önce aracın mikrofonuna kablolara karışan ani bir elektronik sesin kaydedilmesiyle başladı; bu ses, bir elektrik deşarjının elektromanyetik etkileşiminden kaynaklanıyordu. Tespit edilen olayların yedisinde ise, elektrik deşarjının çevresindeki havayı ani ve şiddetli bir şekilde ısıtıp genişletmesi sonucu oluşan küçük bir sonik patlama, yani gök gürültüsü, net bir şekilde duyuldu.
Şiddetli rüzgar ve toz fırtınası koşulları tetikliyor
Yapılan bu çığır açan gözlemler, sadece atmosferdeki yüksek toz yoğunluğunun tek başına elektrik üretmek için yeterli olmadığını ortaya koydu. Kayıt altına alınan deşarj olaylarının büyük çoğunluğunun, şiddetli rüzgârların ve toz fırtınası cephelerinin etkili olduğu anlarda gerçekleştiği belirlendi. Bu bulgu, Mars'taki elektriksel olayların oluşum mekanizması hakkında önemli ipuçları sunuyor.
Keşfin iki önemli bilimsel sonucu
Uzmanlar, bu keşfin iki hayati bilimsel sonucu olduğunu belirtiyor:
Gelecek Görevler için güvenlik: Artık Mars atmosferinde elektrik deşarjlarının varlığı kesinleştiğinden, gelecekte Kızıl Gezegen'e gönderilecek keşif teknolojileri, bu potansiyel elektriksel boşalmalardan korunacak şekilde daha dayanıklı tasarlanacaktır.
Astrobiyolojiye yeni boyut: Dünya'da yaşamın ortaya çıkışında şimşeğin önemli bir tetikleyici rol oynadığı varsayılmaktadır. Mars'ta şimşek olaylarının varlığının kanıtlanması, astrobiyologların olası yaşam ihtimali hesaplarına bu yeni faktörü de dahil etmelerini sağlayacak.
Araştırmacılar, bu çalışmanın Mars atmosferindeki elektriksel olaylar ve bunların potansiyel sonuçları için tamamen yeni bir araştırma alanı açtığını ve yeni atmosfer modellerinin geliştirilmesini teşvik edeceğini bildiriyor.
