Muhalefet partilerinin karşı çıktığı İklim Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda yapılan oylamayla kabul edilerek yasalaştı. Kanun, net sıfır emisyon hedefi, sera gazı azaltımı, iklim değişikliğine uyum, emisyon ticareti ve iklim adaleti gibi birçok başlıkta yeni düzenlemeler içeriyor.
Kanun neyi amaçlıyor?
Yeni İklim Kanunu; yeşil büyüme vizyonu çerçevesinde, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelesini güçlendirmeyi ve sera gazı emisyonlarının azaltımını temel alıyor. Kanun, iklim değişikliğine uyum için gereken tüm planlama, uygulama, denetim ve finansal mekanizmaları bir yasal çerçeveye oturtuyor.
Tanımlar ve temel ilkeler
Kanunda “adil geçiş”, “emisyon ticaret sistemi (ETS)”, “gönüllü karbon piyasaları”, “gömülü sera gazı emisyonları” gibi kavramlar ilk kez yasal tanıma kavuştu.
İklim politikalarında şeffaflık, katılım, sürdürülebilirlik, iklim adaleti ve “ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar” ilkeleri temel alınacak.
Yetkili kurum: İklim Değişikliği Başkanlığı
Kanuna göre, İklim Değişikliği Başkanlığı, kurumlar arası koordinasyonun sağlanmasından, emisyon verilerinin toplanmasından, karbon fiyatlandırma mekanizmalarının geliştirilmesinden ve strateji-eğitim planlarının uygulanmasından sorumlu olacak.
Başkanlık, Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu başta olmak üzere çeşitli kaynaklardan veri temin edecek ve kamu kurumlarıyla bilgi paylaşımı gerçekleştirecek.
Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır emisyon hedefi
Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefi ve Ulusal Katkı Beyanı, sera gazı azaltım ve iklim uyum politikalarının temelini oluşturacak.
Buna göre kamu kurumları, bu hedefler doğrultusunda tüm plan ve projelerini revize edecek; yeni stratejiler geliştirecek ve uygulayacak.
Yerelde uygulama: İl İklim Koordinasyon Kurulları
Her ilde, vali başkanlığında kurulacak İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu, yerel düzeyde iklim eylem planlarını hazırlayacak. Büyükşehirlerde belediyeler sürece dahil olurken, diğer illerde il özel idaresi sorumlu olacak.
Tarım, su, enerji ve ekosistemlerde uyum politikaları
Tarım, su yönetimi, orman, mera, sulak alanlar ve ekosistemler; iklim değişikliğine karşı alınacak önlemlerin kapsamına alındı.
Net sıfır hedefi doğrultusunda orman alanlarının korunması, iklim dirençli ürün desenleri, ekosistem temelli çözümler ve arazi tahribatını önleyici tedbirler hayata geçirilecek.
Emisyon azaltımı için alınacak önlemler
Kurumlar; yenilenebilir enerji, temiz teknolojiler, elektrifikasyon, karbon ayak izinin düşürülmesi, sıfır atık sistemleri, döngüsel ekonomi gibi alanlarda somut adımlar atacak.
Enerji, su ve hammadde verimliliği, zorunlu olarak kurumların planlama araçlarında yer alacak.
Finansal mekanizmalar ve teşvikler
Kanunla birlikte iklim finansmanı, yeşil sermaye araçları, sigorta modelleri, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) gibi çeşitli finansal araçlar devreye alınacak.
Türkiye Yeşil Taksonomisi kurulacak ve iklim projeleri için teşvik mekanizmaları geliştirilecek.
Eğitim ve farkındalık
Tüm eğitim düzeylerinde iklim değişikliği konusu müfredata entegre edilecek.
Yeşil iş gücü yetiştirilmesi hedefi doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK koordinasyonunda çalışmalar yürütülecek. Kamuoyu farkındalığı artırılarak iklim bilinci geliştirilecek.
Uygulama, denetim ve güncelleme
Strateji ve eylem planları, ilgili kurumların katılımıyla İklim Değişikliği Başkanlığı koordinasyonunda hazırlanacak, uygulanacak ve gerektiğinde ulusal ya da bölgesel ölçekte güncellenecek.
