Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil, modern beyin cerrahisinin öncüsü olarak dünya çapında tanınan Türk bilim insanıdır. Mikronöroşirürji tekniklerini geliştirerek beyin ve sinir cerrahisi alanında çığır açan Yaşargil, 1999’da Amerikan Nörolojik Cerrahlar Kongresi tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” unvanına layık görüldü. 6 Temmuz 1925’te Diyarbakır’ın Lice ilçesinde doğan Yaşargil, 11 Haziran’da 99 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü, Türkiye ve dünya tıp camiasında derin bir üzüntü yarattı.
Edinilen son bilgilere göre Yaşargil’in cenaze töreninin İsviçre’de aile arasında gerçekleşeceği belirtildi. Ancak henüz tarihin netleşmediği öğrenildi.
Yaşargil’in hayatı, azim, merak ve bilime adanmışlıkla dolu bir yolculuk olarak tanımlanıyor. Ankara’dan İsviçre’ye, oradan ABD’ye uzanan kariyeri boyunca binlerce hastanın hayatını kurtardı ve dünya genelinde nöroşirürji uzmanlarını eğitti. Sağlık Bakanı Memişoğlu’nun “Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı” olarak nitelendirdiği Yaşargil, Türkiye’nin gurur kaynaklarından biri olarak anılıyor.
Gazi Yaşargil’in hayatı ve başarıları
Mahmut Gazi Yaşargil, 1925’te babası Azmi Bey’in kaymakamlık yaptığı Lice’de dünyaya geldi. Aynı yıl ailesiyle Ankara’ya taşındı ve eğitimine burada başladı. Atatürk Lisesi’nden 1943’te mezun olan Yaşargil, tıp eğitimine Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesi’nde başladı, ancak İkinci Dünya Savaşı’nın etkisiyle 1945’te İsviçre’deki Basel Üniversitesi’ne geçti. 1949’da tıp doktoru unvanını alan Yaşargil, 1953’ten itibaren Zürih Üniversitesi’nde beyin cerrahisi üzerine çalıştı.
Yaşargil, 1960’larda mikronöroşirürji tekniklerini geliştirerek beyin tümörleri, anevrizmalar ve epilepsi tedavisinde devrim yarattı. Kendisi tarafından tasarlanan “Yaşargil klipsleri” ve kızı Leyla’nın adını taşıyan “Leyla retraktörü” bugün hâlâ dünya çapında kullanılıyor. 1967’de Zürih’te ilk beyin bypass ameliyatını gerçekleştiren Yaşargil, 1973’te Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Bölümü’nün başkanı oldu. 1993’te emekli olduktan sonra ABD’deki Arkansas Üniversitesi’nde çalıştı ve 2013’ten itibaren Yeditepe Üniversitesi’nde görev yaptı.
Kariyeri boyunca 330 makale ve 13 monograf yayımlayan Yaşargil, Oxford, Little Rock ve Pekin’de adına mikrocerrahi laboratuvarları kurulmasını sağladı. Zürih ve Arkansas üniversitelerinde onun adına düzenlenen yıllık konferanslar, mirasının devamını simgeliyor.
Eşi ve çocukları
Gazi Yaşargil iki kez evlendi. İlk evliliğinden Leyla, Ceylan adında iki kızı ve Can adında bir oğlu oldu. Oğluna, şair Can Yücel’in anısına bu ismi verdiği biliniyor. İlk eşine dair detaylı bilgi kamuoyunda paylaşılmadı.
İkinci eşi Dianne Bader-Gibson Yaşargil, 1973’ten itibaren ameliyat hemşiresi olarak yanında çalıştı. Yaşargil, bir röportajında Dianne’i “Bambaşka bir İngiliz. Türkleri çok sever, mesleğinde çok başarılı. Ameliyatlarımda kendi yaratışları var, birlikte iyi düet yaparız” sözleriyle anlattı. Dianne, Avrupa Beyin Cerrahisi Hemşireleri’nin sekiz yıl şefliğini yaptı ve Yaşargil’in profesyonel hayatında önemli bir destekçi oldu. Çiftin çocukları olup olmadığına dair bilgi bulunmuyor.
Gazi Yaşargil'in cenaze töreni bilgileri
Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in vefatı 11 Haziran günü duyuruldu. Sağlık Bakanı Memişoğlu’nun açıklamasına göre, Yaşargil 99 yaşında hayatını kaybetti. Ancak cenaze töreninin tarihi, saati ve yeri hakkında henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Edinilen son bilgilere göre Yaşargil’in cenaze töreninin İsviçre’de aile arasında gerçekleşeceği belirtildi. Ancak henüz tarihin netleşmediği öğrenildi.
Yaşargil’in vefatı, sosyal medyada büyük yankı uyandırdı. Kullanıcılar, onun bilime katkılarını ve mütevazı kişiliğini överek başsağlığı mesajları paylaştı. Türk tıp camiası ve öğrencileri, onun mirasının yaşamaya devam edeceğini vurguladı.
