Son Mühür / Arif Enes Durak - İzmir'in Çernobili olarak bilinen ve eskiden kurşun fabrikasının yer aldığı alanın temizliği ile ilgili sorumlu Ekovar şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Özer, yaptığı basın açıklamasında, bölgede ölçebilir radyoaktif madde kalmadığını söyledi
Radyoaktif atıklar TENMAK’a sevk edildi
1950’li yıllardan itibaren faaliyet gösteren ve 2010’da kapanan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası'nın arazisine yıllar önce gömülen radyoaktif atıkların temizlenmesi için yetki, 2022 yılında Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından Ekovar’a verilmişti.
Temmuz 2024’te sahada başlatılan temizlik çalışmalarında, radyoaktif atıkların TENMAK sözleşmesi kapsamında özel olarak paketlendiği ve NDK izinleriyle Küçükçekmece’deki Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) Radyoaktif Atık Yönetimi Koordinatörlüğü (RAYK) tesisine taşındığı bildirildi.
Sahadan çıkan dumanlara açıklık getirildi
Zaman zaman gündeme gelen duman çıkışıyla ilgili de bilgi veren Özer, Kimyasal reaksiyon gösteren ve duman çıkan 20 metrekarelik bir alanda yapılan kazıda 400 derece sıcaklığa ulaşan atık bertaraf edildiğini, dumanlanmanın sonlandırıldığını söyledi.
Torbalı'daki kaçak döküm iddialarına yanıt
Kısa süre önce sahadan çıkarılan toprakların Torbalı’da bir araziye döküldüğü iddialarına da yanıt veren Özer, "Atıkların dökülmesi için anlaşmalı olduğumuz bir taşıyıcı firma var. Anlaşmalı olunan alana dökülmesi gereken atıkların Torbalı’ya döküldüğü tespit edildi. Ardından derhal bu atıklar alandan kaldırıldı ve biz Nükleer Düzenleme Kurulu’ndan (NDK) alan ile ilgili radyoaktif ölçüm yapılmasını istedik. Burada belirtmek isterim ki oraya dökülen atık radyoaktif atıklar değildi, ancak biz yine de ölçüm yapılmasını istedik. Sonucunda herhangi bir radyoaktif atık değeri ölçülmedi. Alan temizliği ile ilgili tüm belgeler ilgili kurumlara iletildi. Akabinde ise o taşıyıcı firma ile sözleşmemizi feshettik. Alan bizden önce tüm canlıların girişine açıktı. Biz temizlik öncesinde tüm alanı kapattık ve girişlerde önemli güvenlik önlemleri aldık. O gün o iki aracın da çıkmadan hemen önce ölçümleri yapılmıştı. Herhangi bir radyoaktivite bulgusu yoktu. Çalışmalarımız başlamadan önce bölge halkının şikayet ettiği duman ve koku, fabrikanın atıkları gömdüğü yerdeki sülfürik asit nedeniyle çıkıyordu. Ancak bu duman da kimyasaldı, radyoaktif bir duman değildi" ifadelerini kullandı.
Yapılan ölçümlerde söz konusu alanda radyoaktif kirlilik tespit edilmediği belirtilirken, bu bulgular NEDK ve uluslararası gözetim firmalarının raporlarıyla desteklendi.
“Kontrolsüz giriş yok, güvenlik en üst seviyede”
Sahaya kontrolsüz giriş iddialarını da yanıtlayan Özer, alanın güvenliğini tel örgüler ve 7/24 güvenlik hizmetiyle sağladıklarını belirterek, “Sahadan çıkarılan tüm atıklar ve araçlar belirlenen prosedürler çerçevesinde... lisanslı alanlara gönderilmektedir” dedi.
Konkordato süreci ve finansal durum
Yakın zamanda konkordato ilan eden Ekovar'ın iflas riski yaşadığı iddialarına da yanıt veren Özer, “Finansman ile ilgili problem yok. Biz konkordatoyu iflasın eşiğinde olduğumuz için ilan etmedik. Alacaklarımızı almak amacıyla konkordato ilan ettik. Bilinen konkordato gibi deği" şeklinde konuştu.
Fabrika sahasının Ekovar tarafından satın alındığı yönündeki iddiaları da reddeden Özer, “Sahayı satın almadık, alanın sahibi Aslan Avcı’dır.” dedi.
“Radyoaktivite riski ortadan kalktı”
Ekovar tarafından yapılan resmi açıklamada şu bilgiler yer aldı:
- Sahada yalnızca yetkili personel çalışmakta ve tüm işlemler RADISA sistemiyle 24 saat izlenmekte.
- EURDEP üzerinden ölçüm verileri kamuoyuyla şeffaf şekilde paylaşılmakta.
- Sahadaki personel, TENMAK tarafından verilen eğitimleri tamamlamış durumda.
- Tüm çalışmalar ulusal ve uluslararası mevzuatlara uygun olarak sürdürülüyor.
Basın toplantısında, “Radyasyonun dumanı olmaz... Oradaki sıkıntı kimyasal reaksiyondan dolayı bir yanmadır... Başladıktan 15 gün sonra gerekli çalışma yapıldı ve numuneler gönderildi.” açıklamasına da yer verildi.
Geriye sadece betonlama ve sondaj kaldı
Son olarak, temizlik çalışmalarında sona yaklaşıldığını belirten Özer, "İzmir halkının içi rahat edebilir. Bölgedeki radyoaktif atıklar temizlendi. Şu anda mevcut ölçümlerde alanda radyoaktivite bulgusuna rastlamıyoruz. Alanın yüzde 92’si temizlendi. Çalışmaların bu yıl sonunda bitmesini planlıyoruz. Alanda atıkların yanı sıra inşaatlar da vardı. Şu anda onların temizliği yapılıyor. İnşaat atıkları kaldırıldıktan sonra bir sondaj çalışması yapılacak. Eğer burada da bir radyoaktivite bulgusu alınmaz ise çalışmalarımız tamamlanmış olacak. Atıklar buradan başka bir alana taşınıp orayı tehdit etmiyor. Bu konuda da herkesin içi rahat olsun. Atıklar Küçükçekmece’de bulunan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış, ÇED raporları tamamlanmış bir yalıtımlı alanda önce radyoaktivitesi sıfırlanıyor, ardından da 50 yıllığına gömülüyor. Herkesin içi rahat olsun" ifadelerini kullandı.
