Son Mühür- Bağımsız düşünce kuruluşu Toplum Çalışmaları Enstitüsü tarafından yayımlanan ‘Türkiye’nin İcra ve İflas Raporu’, ülkedeki ekonomik krizin derinleşen boyutunu ortaya koydu. Rapora göre her beş şirketten biri fiilen iflas etmiş durumda. KOBİ kredileri enflasyon karşısında değer kaybederken, icra dosyalarında da rekor artış yaşandı.
Zombi şirket oranı yüzde 20’ye yaklaştı
Raporda, Türkiye’de yüksek enflasyon, kredi daralması ve reel sektörde kârlılık erozyonu nedeniyle birçok şirketin faaliyetlerini sürdüremediği vurgulandı. Hukuk ve Adalet Politikaları Direktörü Dr. Yavuz Selim Günay tarafından hazırlanan rapora göre, bu durum resmen iflas ilan edilmeksizin devam eden ve ‘zombi şirket’ olarak tanımlanan işletmelerin oranını artırdı.
Verilere göre, Türkiye’de zombi şirket oranı yüzde 20’ye yaklaştı. Yani her beş şirketten biri faaliyetlerini zarar, borçlanma ve yapay desteklerle sürdürüyor. Ayrıca, IMF’nin 2023 tarihli “The Rise of the Walking Dead: Zombie Firms Around the World” raporunda da Türkiye, halka açık olmayan şirketler arasında yüzde 13 ile en yüksek zombi şirket oranına sahip ülke olarak öne çıkıyor.
Raporda, bu artışın finansal istikrar açısından ciddi tehdit oluşturduğu, özellikle yüksek faiz ve KOBİ’lere yönelik vergi ve teşvik politikalarının bu oranı daha da yükselttiği kaydedildi.
KOBİ kredileri enflasyon karşısında eridi
Raporda dikkat çeken bir diğer veri ise KOBİ kredilerinin enflasyon karşısındaki durumu oldu. Ocak 2023-Mayıs 2025 döneminde KOBİ kredileri yaklaşık yüzde 120 oranında artış gösterdi. Ancak aynı dönemde kümülatif enflasyon yüzde 240’a ulaştı.
Bu tablo, fiyatların 3,4 katına çıktığı bir süreçte, KOBİ kredilerinin yalnızca 2,2 kat arttığını gösteriyor. Böylece nominal artış yaşansa da KOBİ kredilerinin reel anlamda daraldığı, işletmelerin gerçek borçlanma kapasitesinin azaldığı ortaya kondu.
İcra ve iflas dosyalarında rekor seviyeler
Rapora göre, Türkiye’de icra ve iflas dairelerine gelen dosya sayısı da rekor kırdı. 2015 yılında yaklaşık 26,2 milyon olan toplam dosya sayısı, 2023’te 38,3 milyon ile zirveye ulaştı. 2024 yılında ise bu sayı 32,7 milyon seviyesinde gerçekleşti.,
Öte yandan Adalet Bakanlığı verilerine göre, bir icra-iflas dosyasının ortalama işlem süresi, 2023 yılında 582 gün iken 2024’te 918 güne çıktı. Bu yüzde 57’lik artış, sistemdeki yavaşlamanın ciddiyetini de gözler önüne serdi.
Ekonomik suçlarda artış dikkat çekiyor
Raporda, ekonomik suçlarda yaşanan artışa da yer verildi. Türkiye nüfusu dikkate alındığında, 2024 yılında her 14 kişiden biri ekonomik suçlarla ilişkilendirildi.
Adalet Bakanlığı verilerine göre, mal varlığına karşı suçlar kapsamında işlem yapılan şüpheli sayısı:
2022’de 5 milyon 845 bin 634
2023’te 5 milyon 864 bin 585
2024’te 6 milyon 44 bin 908 oldu.
Aynı dönemde: Dosya sayısı 4 milyon 673 bin 836’dan 4 milyon 882 bin 291’e, suç sayısı 8 milyon 65 bin 237’den 8 milyon 966 bin 686’ya yükseldi.
