Son Mühür / Alper Temiz - İzmir’in Karaburun ilçesi Yaylaköy Mahallesi’nde, 168 Ada 66 Parsel üzerinde, 6,5447 MWm gücünde bir Güneş Enerjisi Santrali (GES) kurulması planlanıyor. Mevcut Yaylaköy Rüzgar Enerji Santrali (RES) ile birleştirilen projede toplam kurulu güç 21,5447 MWm’ye çıkacak.
Projeye ilişkin ÇED başvurusu 13 Ekim 2025 tarihinde sunuldu. Bakanlık, yalnızca 8 gün sonra, 21 Ekim 2025 tarihinde “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu (EK-2)” kararı verdi. Bu hız, 24 Temmuz 2025’te yürürlüğe giren 7554 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile doğrudan bağlantılı olduğu ifade edildi. Söz konusu yasanın, ÇED sürecini hızlandırmak ve bazı projelerde “ÇED Gerekli Değildir” kararını kaldırmak gibi düzenlemeler içerdiği belirtiliyordu.
7554 sayılı yasaya somut örnek oldu
Karaburun’daki GES projesi, 7554 sayılı yasanın somut bir örneğini oluşturuyor. Proje, ÇED Yönetmeliği EK-2 listesinde yer alıyor ve normal şartlarda halkın katılımı toplantısı, proje tanıtımı ve İl Değerlendirme Komisyonu görüşmeleri gibi süreçlerden geçmesi gerekiyordu. Yasal sınır olarak 15 günlük kurum görüşleri sürecine rağmen proje, yalnızca 8 günde onay aldı.
Hukukçuların tepkisi
Avukat Arif Ali Cangı, yasanın çevre hukukunun temelini oluşturan “önleme ilkesi”ni ihlal ettiğini belirtti. Cangı şu bilgileri aktardı, “ÇED süreci, çevresel zararları oluşmadan önce engellemeye yönelik bir sistemdir. Bu mekanizmanın etkisizleştirilmesi, doğrudan Anayasa’nın 56. maddesiyle güvence altına alınan sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkını ihlal ediyor.” Cangı ayrıca, yasanın 1. maddesiyle EK-2 projeleri için artık “ÇED Gerekli Değildir” kararı bile aranmayacağını ve bunun ön değerlendirme yapılmadan onay anlamına geldiğini dile getirdi.
Cangı son karar ilişkin şu bilgiyi de paylaştı, "7554 sayılı kanunun 1. maddesi ile Çevre Kanunu'nun 10. maddesi değiştirildi, ÇED Gerekli Değildir kaldırıldı. Ancak daha yönetmelik çıkmadı. Yönetmelik çıkmadan valilik ÇED Gerekli Değildir yerine ÇED olumlu kararı vermiş."
Çevre Avukatı Şehrazat Mercan ise, "Bu noktada EK-2 kapsamında yer alan projeler için ÇED Gereklidir ya da ÇED Gerekli Değildir kararı verilir. Ancak valilik büyük bir hata yapmış ve EK-2 kapsamındaki proje için "ÇED Olumlu" kararı vermiş. Valilik burada tıpkı Bakanlık gibi karar almış" dedi.
Çevre örgütlerinden tepki
ÇED onayının hızla verilmesi, çevre örgütlerinin sert tepkisine neden oldu. Karaburun Kent Konseyi, “7554 sayılı yasa sayesinde bu tür projelere çok hızlı şekilde ÇED onayı veriliyor. Bu kadar kısa sürede karar alınması, çevresel değerlendirmelerin ve halkın katılımının göz ardı edildiğini gösteriyor.” dedi.
Toplamda 260 milletvekili, çeşitli siyasi partilerden oluşan bir grup 7554 sayılı yasaya karşı 17 Eylül 2025 tarihinde Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulunmuştu. Bu milletvekilleri arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrat Parti, Demokratik Bölgeler Partisi, DEVA Partisi, Emek Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), İYİ Parti, Saadet Partisi, Türkiye İşçi Partisi (TİP), Yeniden Refah Partisi, Yeşil Sol Parti ve 5 bağımsız milletvekili bulunuyordu.
GES projesinin detayları
Proje, mevcut RES’e ek olarak 6,5447 MWm gücünde bir GES kurulumunu içeriyor. Bu ekleme ile toplam kurulu güç 21,5447 MWm’ye ulaşacak. Proje alanı, kısmen mera, kısmen kuru marjinal tarım arazisi ve özel mülkiyet alanlarından oluşuyor. Bazı parsellerin mera vasfında olması nedeniyle tahsis değişiklikleri yapıldı ve İl Mera Komisyonu kararıyla bazı alanlar enerji üretim amaçlı tahsis dışına çıkarıldı.
