Son Mühür- Astronomlar, evrende yalnızca teorik olarak bilinen bir olguyu ilk kez doğrudan gözlemlemeyi başardı. Yapılan çalışmalar, birbirlerinin yörüngesinde dönen iki karadeliğin görüntülenmesini sağladı. Yer ve uzay tabanlı teleskoplardan elde edilen radyo verileri, karadelik çiftlerinin varlığını görsel olarak doğrulayan ilk kanıt niteliği taşıyor.
OJ 287 sistemi ve kara deliklerin özellikleri
Donanımhaber’in aktardığı bilgilere göre, yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıktaki sistemdeki büyük kara delik, OJ 287 olarak biliniyor ve Güneş’in 18 milyar katı kütleye sahip. Daha küçük olan ikinci kara delik ise neredeyse ışık hızında parçacık jetleri püskürtüyor ve bu jetler, salınım hareketiyle adeta kuyruğunu sallayan bir köpek gibi görünüyor. Küçük kara deliğin kütlesinin Güneş’in 150 milyon katı olduğu belirtiliyor.
Her yörüngede, küçük kara delik büyük kara deliğin birikim diskine çarparak yaklaşık 16 Güneş kütlesi kadar maddeyi bünyesine katıyor.
Görüntüleme ve araştırma bulguları
Turku Üniversitesi’nden astronom Mauri Valtonen, “İlk kez iki kara deliğin birbirinin çevresinde döndüğüne dair bir görüntü elde ettik. Karadelikler kendi başlarına tamamen karanlık olsa da çevrelerindeki parlayan gaz ve yoğun parçacık jetleri sayesinde tespit edilebiliyor” açıklamasında bulundu.
Karadelikler, dev yıldızların çökmesiyle oluşur ve zamanla çevresindeki gaz, toz, yıldız ve diğer karadelikleri yutarak kütlelerini artırır. Bu süreçte oluşan sürtünme, karadelik çevresindeki maddeleri ısıtarak teleskoplarla gözlemlenebilen parlak ışınımlar üretir. Bu tür yapıların en uç örnekleri, kuasarlar ve blazarlar olarak biliniyor. OJ 287 de Dünya’ya yönelen bir blazar olarak sınıflandırılıyor.
Tarihçeden günümüze OJ 287
Daha önce Samanyolu ve Messier 87’deki süper kütleli karadelikler görüntülenmişti. Karadelik çiftlerinin varlığına dair dolaylı kanıtlar ise kütleçekim dalgaları aracılığıyla elde edilmişti. Ancak OJ 287 sistemi, uzun yıllardır ikili bir kara delik içerdiği düşünülse de teleskoplar bu cisimleri ayrı ayrı gözlemleyemiyordu.
19. yüzyıl sonlarında astronomlar, sistemin periyodik parlaklık değişimlerinin nedenini açıklayamamıştı. 1980’lerde yapılan analizler, bu değişimlerin iki kara deliğin birbirinin etrafında dönmesinden kaynaklandığını öne sürmüştü.
RadyoAstron verileriyle kanıt
Araştırmacılar, 2011–2019 yıllarında faaliyet gösteren Rusya’nın RadyoAstron (Spektr-R) uydusundan elde edilen veriler sayesinde karadelik çiftini ayrı ayrı tespit etmeyi başardı. Radyo görüntülerinde her bir kara deliğe ait iki jetin konumu, teorik hesaplamalarla tam olarak uyuştu. Bu da OJ 287’nin gerçekten bir karadelik çifti olduğuna dair güçlü bir kanıt sağladı.
Bilim insanları, görüntüdeki iki jetin kısmen üst üste binme olasılığı bulunduğu için tek bir kara deliğin karmaşık jet yapısı oluşturmuş olabileceği ihtimalini tamamen dışlamıyor.
