EKONOMİ HABERLERİ

Market raflarında gerçek enflasyon: Yoksulun sepeti boş kalacak!

Gıda fiyatlarındaki yükseliş Nisan 2025'te de hız kesmedi. 59 aydır aralıksız artan fiyatlar, dar gelirli vatandaşların mutfağını vururken, yıllık gıda enflasyonu yüzde 53,5’e, son 12 aylık ortalama artış ise yüzde 65,1’e ulaştı.

Gamze Eskiköy 26.04.2025 - 12:01 26.04.2025 - 12:37 2

Son Mühür/Gamze Eskiköy- Gıda fiyatlarında yaşanan artış Nisan 2025'te de ara vermeden sürdü. Gıda fiyatları, Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1,7 oranında artarken, son 59 aydır kesintisiz yükselişini sürdürdü. Yılın ilk dört ayında toplam artış yüzde 15,6'ya ulaştı, yıllık bazda ise yüzde 53,5 oranında artış kaydedildi. Nisan 2025 itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlar da, bir önceki 12 aylık ortalamaya göre yüzde 65,1 oranında artış gösterdi.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Türkiye genelindeki zincir marketlerden derlediği ve halkın en çok tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan sepete dayalı Gıda Fiyatları Endeksi'nin Nisan 2025 sonuçları açıklandı.

Gıda fiyatları neden önemli?

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın yapmış olduğu açıklamaya göre, TÜİK'in tüketim harcamaları istatistiklerine göre, en zengin yüzde 20'lik kesim harcamalarının yüzde 14,5'ini, en yoksul yüzde 20'lik kesim ise yüzde 36,6'sını gıda için harcıyor. Yoksullar her geçen yıl gelirlerinin daha büyük bir kısmını gıdaya ayırmak zorunda kalıyor. Bu nedenle gıda fiyatlarındaki artış, özellikle sabit gelirli ve düşük gelirli vatandaşlar için daha ağır bir yük oluşturuyor.

TÜİK, enflasyon hesaplamasında gıda harcamalarının ağırlığını yaklaşık yüzde 25 olarak esas alıyor. Ancak milyonlarca vatandaş, gelirinin neredeyse tamamını gıda harcamalarına ayırmak zorunda kalıyor. Bu nedenle açıklanan enflasyon oranları, dar gelirli vatandaşların yaşadığı gerçek hayat pahalılığını tam olarak yansıtmıyor. Son yıllarda gıda fiyatlarının diğer harcamalara kıyasla daha hızlı artmasıyla birlikte bu yüzde 36,6 oranı da giderek yükseliyor.

Açlık riski büyüyor

Yüksek enflasyon süreci, özellikle ücretli çalışanlar, dar gelirliler ve yoksullar için en ağır faturayı gıda fiyatları üzerinden kesiyor. Sabit gelirli vatandaşlar, gıdaya daha fazla para ayırabilmek için eğitim, sağlık, giyim, barınma gibi diğer temel harcamalarını kısmak zorunda kalıyor.

Türkiye’nin Eylül 2021'den itibaren içine sürüklendiği ve sonu öngörülemeyen enflasyon sarmalında, gıda fiyatları yüzde 1.187 oranında arttı. Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl Ocak ayında 1.159 lira, Şubat’ta 1.185 lira, Mart’ta 1.265 lira ve Nisan ayında ise 1.287 lira ödemek zorunda kaldılar.

Baz etkisiyle yıllık enflasyon oranlarında görülen düşüşler, hayat pahalılığının azaldığı anlamına gelmiyor. Aksine fiyatlar artmaya devam ediyor. Artış oranı azalsa bile fiyatlar yükseldiği için sabit gelirli vatandaşların alım gücü her geçen gün düşüyor ve yoksullaşma süreci devam ediyor.

Ücret artışları gıda fiyatlarına yetişemiyor

Eylül 2021'den bu yana kamu çalışanlarının ücretlerinde yüzde 881,5 oranında artış yapılırken, bu artış gıda fiyatlarındaki artışı karşılamaya yetmedi. Eylül 2021’de 100 lira olan kamu çalışanı ücreti, Nisan 2025 itibarıyla 982 liraya yükseldi. Ancak gıda fiyatlarının 17 kat artmasıyla birlikte kamu çalışanlarının alım gücü ciddi şekilde eridi.

Ocak ayında kamu çalışanlarına yapılan yüzde 6'lık toplu sözleşme zammı, sadece iki ayda eridi. Mart ayından itibaren kamu çalışanları devletten alacaklı hale geldi.

59 aydır süren kesintisiz artış

Birleşik Kamu-İş’in Gıda Fiyatları Endeksi'ne göre, Haziran 2020’den bu yana gıda fiyatları 59 aydır kesintisiz artıyor. Bu süreçte gıda fiyatları 17 kat artarak, Haziran 2020'de 100 liraya alınabilen bir gıda sepetinin fiyatı Nisan 2025'te 1.882 liraya yükseldi.