İzmir’e yaklaşık iki saat uzaklıkta, Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Esenköy’de bulunan Arpaz Kalesi ve Beyler Konağı, Osmanlı’dan günümüze ulaşan nadir taş yapılardan biri. Antik Harpasa Kalesi’nin eteklerinde konumlanan bu iki eser, 19. yüzyılda II. Mahmut döneminde Rodos’tan getirilen ustalar tarafından inşa edildi. Ancak bölgede yapılan araştırmalar, yapının temelinde 17. ve 18. yüzyıla ait Osmanlı kalıntılarının da bulunduğunu ortaya koyuyor.
Bir Şatoyu Andıran Osmanlı Mimarisi
Arpaz Kalesi, yalnızca savunma amaçlı bir yapı değil; yanında yer alan Beyler Konağı, güvenlik kulesi, ahırlar, ambarlar ve müştemilatlarıyla adeta bir şatoyu andırıyor. Bulunduğu alan, bir zamanlar Akçay’a kadar uzanan büyük bir çiftlik işletmesinin merkeziydi. Mimari yapısında kullanılan taş işçiliği ve detaylar, dönemin zanaatkârlık anlayışını yansıtıyor.
Zeybek Efsanesinin Doğduğu Yer
Arpaz Kalesi ve Beyler Konağı, sadece taş duvarlarıyla değil, taşıdığı hikâyelerle de dikkat çekiyor. Rivayete göre, Atça’da doğan ve genç yaşta burada çobanlık yapan Mehmet, konağın sahibine karşı gelmesi ve onun kızına duyduğu ilgi nedeniyle cezalandırılır. Bu olayın ardından dağa çıkan Mehmet, “Atçalı Kel Mehmet” olarak tanınır. Yörede bir halk kahramanı haline gelen Mehmet, zeybek kültürünün simgelerinden biri olarak adaletin ve eşitliğin savunucusu kabul edilir.
Bugün Terk Edilmiş Ama Hâlâ Ayakta
Ne yazık ki Arpaz Kalesi ve Beyler Konağı, günümüzde restore edilmemiş ve bakımsız bir durumda. Ancak bu hali bile fotoğraf sanatçıları, gezginler ve tarih tutkunları için büyük bir çekim gücü oluşturuyor. Köy halkı ve tarih severler, bu kültürel mirasın korunarak yeniden turizme kazandırılmasını umut ediyor.
Tarihe Yolculuk İçin Hazır Mısınız?
Esenköy’deki Arpaz Kalesi ve Beyler Konağı, hem mimarisi hem de geçmişten bugüne ulaşan hikâyeleriyle ziyaretçilerine zamanın durduğu bir yolculuk vaat ediyor. İzmir’e yalnızca iki saat uzaklıktaki bu tarihi noktalar, keşfedilmeyi bekleyen birer kültür hazinesi niteliğinde.