Denizli’nin Tavas ilçesine bağlı Aydoğdu Mahallesi’nde yaşayan köylüler, her bayram "Durmuş Ebe" olarak bilinen Fatma Donbay’ın mezarını ziyaret ederek onu anıyor. Kurtuluş Savaşı öncesi ve sırasında askeriyeye verdiği destekle köy halkının büyük saygısını kazanan Donbay, bölge tarihindeki önemli isimler arasında yer alıyor.
At çiftliğinden cepheye destek
Savaş döneminde kendi imkanlarıyla kurduğu at çiftliğinde yetiştirdiği atları askeriyeye bağışlayan Fatma Donbay, sadece at teminiyle sınırlı kalmadı. Cephedeki askerlerin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamada da aktif rol üstlenen Donbay, gıda ve lojistik desteğiyle de katkıda bulundu. Bu özverili çabaları, köy tarihinde önemli bir yere sahip olmasını sağladı.
Karakeçili Yörüklerinin torunları
Aydoğdu Mahallesi'nin Orta Asya’dan göç eden Karakeçili Yörüklerinden geldiği ve köyün Abbas Dede ile Dursun Dede tarafından kurulduğu belirtiliyor. Fatma Donbay ise kurduğu at çiftliği ve savaş dönemindeki katkılarıyla köy tarihindeki önemli figürlerden biri haline geldi.
Geleneksel ziyaretler sürdürülüyor
Bayramlarda toplu şekilde mezarını ziyaret eden köy halkı, dualar okuyarak Durmuş Ebe'nin hatırasını yaşatıyor. Mezarlık ziyaretleri, köy halkı arasında uzun yıllardır sürdürülen bir gelenek haline geldi.
“Büyük yardımları dokunduğunu biliyoruz”
Aydoğdu Mahalle Muhtarı Musa Toktaş, "Büyüklerimizden duyduğumuza göre, Durmuş nene olarak bilinen Fatma Donbay nenemizin askeriyeye büyük yardımları dokunduğuna biliyoruz. Bayramlarda köy halkı olarak Durmuş nenemizin mezarına gelip ziyaret ediyoruz. Kur'an okuyup dualarımızı ediyoruz. Nenemizin askeriyeye büyük yardımları dokunduğu için kendisinde de gurur duyuyoruz" ifadelerini kullandı.
“Cesur bir nenemizmiş”
Köyün büyüklerinden Musa Zorluçeri de, köyün tarihine ilişkin, "Aydoğdu köyü Orta Asya'dan gelen Kızılkeçili Yörüklerinden gelme köydür. Köyümüzün kurucusu Abbas Dede ve kardeşi Dursun Dededir. Bu kardeşler buraya geldikten sonra buraya at çiftliği kurmuşlar. Ardından ise şu anda ziyaretimize geldiğimiz Durmuş Ebe diye bilinen Fatma Donbay'ın da at çiftliği bulunuyormuş.
Durmuş Ebe beslediği ve eğittiği atlarla, askeriyeye at desteği sağlıyormuş. Savaş zamanlarında devamlı ön cephede çalışmış ve koşturmuş. Askerlerin devamlı eksiklerini getiriyormuş. Köyümüzdeki dedelerimiz ve büyüklerimiz devamlı Durmuş Ebe'nin yapmış olduğu cesurluklarından bahsediyorlardı.
Cesur bir nenemizmiş ve devamlı Kurtuluş Savaşı'ndan önce kendi emekleriyle besledikleri atları askerlere teslim ediyormuş. Sadece at konusunda değil, gıdada da büyük rol oynamış. Bizler de bayramlarda nenemizi devamlı ziyaret ederiz. Mezarının bakımlarını yaparız ve köy halkı olarak toplu bir şekilde duamızı ederiz" diye konuştu.
