Sosyal medya platformlarında hızla yayılan yapay zeka destekli videolar, kamuoyunu yanıltma ve manipüle etme riskini artırıyor. Özellikle gerçekçiliğiyle dikkat çeken bu içeriklerin, sokak röportajlarından doğal afet görüntülerine, politik açıklamalardan sahte haber kurgularına kadar birçok başlıkta bilgi kirliliğine neden olduğu belirtiliyor.
Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Alikılıç, yapay zeka ile üretilen içeriklerin yarattığı dezenformasyon tehdidine karşı vatandaşları uyardı. Alikılıç, bireysel farkındalığın yanı sıra yasal ve kurumsal önlemlerin de hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
Yapay zekaya dair şüphecilik geliştirin
Yapay zeka üretimi videoların toplumun geniş bir kesimi tarafından gerçek sanıldığını ifade eden Prof. Dr. Alikılıç, “İzleyici, karşılaştığı içeriğin sahte olabileceğini göz önünde bulundurmalı. Görsel ya da işitsel unsurlar üzerinden sahteliği tespit edebilme becerileri geliştirilmeli” dedi. Alikılıç, bu farkındalık seviyesinin artırılması için kamu spotlarının hazırlanması ve içeriklerin “AI-Generated” gibi etiketlerle otomatik olarak işaretlenmesi gerektiğini belirtti.
Siyasi manipülasyon ve dolandırıcılık riski
Yapay zeka ve derin öğrenme teknolojileriyle hazırlanan deepfake videoların özellikle kamuoyu algısını yönlendirme amacıyla kullanıldığına dikkat çeken Alikılıç, sahte siyasi açıklamalarla toplumsal kutuplaşmanın körüklenebileceği uyarısında bulundu. Finansal dolandırıcılıklarda da yapay zeka kullanıldığını aktaran Alikılıç, yakın dönemde tanınmış bir yayıncının ses ve görüntüsünün taklit edilerek dolandırıcılık yapıldığını hatırlattı. Bu tür olayların, toplumun her kesimini hedef alabilecek düzeyde tehlike arz ettiğini söyledi.
Dört başlıkta mücadele önerisi
Prof. Dr. Alikılıç, sahte içeriklerle mücadelede dört temel başlığa odaklanılması gerektiğini ifade etti: “Şüphe-dikkat-farkındalık”, bireysel eğitim, kurumsal sorumluluk, teknik önlemler ve yasal düzenlemeler. Medya kuruluşlarının doğrulama mekanizmaları kurarak toplumu bilgilendirme sorumluluğu olduğunu kaydeden Alikılıç, “Bu mücadele sadece bireylerin değil, aynı zamanda kurumların ve devletin de sorumluluğudur” diye konuştu.
Yapay zeka okuryazarlığı müfredata girmeli
Yapay zekaya karşı bireylerin güçlendirilmesi gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Alikılıç, “Okul müfredatlarına medya ve dijital okuryazarlık, yapay zeka güvenliği ve etik dersleri eklenmeli. Belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları iş birliğiyle özellikle dijital kullanımı yoğun 50 yaş üzeri kesimlere yönelik eğitim projeleri geliştirilmelidir” dedi. Kamu spotlarının televizyonlarda yayınlanmasının da önemli bir adım olacağını ekledi.
Alikılıç, yapay zeka ile üretilen sahte içeriklerin siyasi manipülasyon, kamuoyunu yanıltma ve dolandırıcılık gibi amaçlarla kullanılmasının yasal çerçevede suç sayılması gerektiğini belirterek, “Kasıtlı dezenformasyona yönelik cezai yaptırımlar gecikmeden hayata geçirilmeli. Teknoloji hızla gelişirken, hukuki düzenlemelerin de aynı hızda güncellenmesi şart” dedi.