İsrail’in 13 Haziran Cuma günü İran’ın başkenti Tahran’a düzenlediği hava saldırısı, Ortadoğu’da gerilimi zirveye taşıdı. İran devlet televizyonu, saldırıda İran İslam Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri’nin hayatını kaybettiğini duyurdu, ancak İran resmi haber ajansı IRNA, Bakıri’nin hayatta olduğunu ve savaş komuta odasında operasyonu yönettiğini bildirdi. Bu çelişkili bilgiler, Bakıri’nin kimliği ve İran’ın askeri liderliğindeki rolü hakkında merakı artırdı. Saldırıda İran Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Hüseyin Selami’nin de öldüğü belirtildi, bu da İran’ın askeri komuta zincirinde ciddi bir sarsıntıya işaret ediyor.
Muhammed Bakıri, İran’ın en üst düzey askeri figürlerinden biri olarak, ülkenin savunma politikalarını şekillendiren kilit bir isim. İran-Irak Savaşı’ndan bu yana orduda önemli görevler üstlenen Bakıri, stratejik vizyonu ve sakin liderlik tarzıyla tanınıyor. İsrail’in saldırısının İran’ın nükleer programını ve askeri altyapısını hedef aldığı belirtilirken, Bakıri’nin durumu hakkındaki belirsizlik, bölgedeki çatışmanın seyrini etkileyebilir. İşte Muhammed Bakıri’nin hayatı, kariyeri ve son olayların detayları.
Muhammed Bakıri kimdir?
Muhammed Hüseyin Efşerdi, daha sonra “Muhammed Bakıri” adıyla tanındı, 1960 yılında Tahran’da doğdu. İran-Irak Savaşı’nda (1980-1988) şehit olan komutan Hasan Bakıri’nin kardeşi olan Bakıri, İslam Devrimi’nin zaferi sırasında lise son sınıftaydı. Devrimden sonra teknik üniversiteye yöneldi ve Emir Kebir Politeknik Üniversitesi’nde makine mühendisliği okudu. Ancak 1979’da Kültür Devrimi nedeniyle üniversiteler kapatılınca, Bakıri, Devrim Muhafızları’na (Sepah) katıldı. Daha sonra siyasi coğrafya alanında doktora yaparak akademik kariyerine devam etti ve İran Yüksek Ulusal Savunma Üniversitesi’nde ders verdi.
Askeri kariyeri ve yükselişi
Bakıri, 23 yaşında Devrim Muhafızları’nda istihbarat sorumlusu oldu ve İran-Irak Savaşı boyunca Kerbela ve Hatemül-Enbiya karargâhlarında istihbarat ve operasyon birimlerinde görev yaptı. Savaş sonrası Genelkurmay Başkanlığı’nda istihbarat dairesi başkanı ve operasyonlardan sorumlu başkan yardımcısı olarak çalıştı. 1996’da, İran’ın batısında terör örgütlerine karşı düzenlenen bir operasyonda kilit rol oynadı. 28 Haziran 2016’da, İran Dini Lideri Ali Hamaney tarafından Hasan Firuzabadi’nin yerine Genelkurmay Başkanı olarak atandı. Bakıri, sakin ve uzlaştırıcı yönetim tarzıyla, İran’ın modern askeri gücünün mimarı olarak anılıyor.
İsrail saldırısı ve ölüm iddiaları
13 Haziran sabahı İsrail’in Tahran’a düzenlediği “Yükselen Aslan” operasyonunda, İran’ın nükleer tesisleri, balistik füze fabrikaları ve Devrim Muhafızları merkezleri hedef alındı. İran devlet televizyonu, Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri’nin saldırıda öldüğünü duyurdu, ancak IRNA, Bakıri’nin hayatta olduğunu ve savaş odasında operasyonu yönettiğini bildirdi. Saldırıda Hüseyin Selami’nin yanı sıra nükleer bilimciler Feridun Abbasi ve Muhammed Mehdi Tehrançi’nin de öldüğü belirtildi. İran, misilleme hazırlığında olduğunu açıklarken, Bakıri’nin durumuna dair çelişkili haberler, bilgi kirliliği yaratıyor.