Son Mühür/ Gamze Eskiköy- İzmir’de 30 Ekim 2020 depreminin ardından, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin imzaladığı protokol kapsamında Bornova ve Bayraklı’daki yapı stok envanteri çıkarıldı.
Beş yıl süren çalışmanın ardından açıklanan verilere göre, iki ilçede binlerce bina depreme dayanıksız olarak değerlendirildi.
“Bu bir ön değerlendirme çalışmasıdır”
İMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Bengi Atak, geçtiğimiz günlerde yaptığı basın açıklamasında binaların yüzde 35’inin depreme dayanıksız olduğunu vurgularken, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay ise yapı envanter raporuna ilişkin,
“Bayraklı ve Bornova'daki binalar dayanıklılık açısından tarandı. 4 bin 100 civarında bina, depreme dayanıksız olarak değerlendirildi” ifadelerini kullandı.
Atak, aradaki sayı farkına ilişkin İMO İzmir Şubesi’nin düzenlediği basın toplantısında açıklamalarda bulunarak, “Bu bir ön değerlendirme çalışmasıdır” dedi ve sürecin işleyişini şu sözlerle anlattı:
“30 Ekim Depremi’nden sonra odamız ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasında bir hizmet protokolü yapıldı. Bu protokol kapsamında öncelik, Bayraklı ve Bornova ilçelerindeki yapı stokunun güncel durumunu tespit etmekti.
Bu çalışmaya biz envanter çalışması diyoruz. Envanter kelime anlamı itibarıyla saymak demektir. Çalışma kapsamında binalara giderek yerinde birtakım tespitler yaptık, projeleri inceledik ve analizlere tabi tuttuk. Bayraklı ve Bornova’da toplam 100 bin bina için bu değerlendirmeyi yaptık.
Ancak bu sadece bir önceliklendirme çalışmasıdır. Yapının riskli olup olmadığını kesinleştirmek için daha detaylı incelemeler yapılması gerekir ki buna biz performans analizi diyoruz.”
“Geçmişte envanter çalışmaları bilgi olarak kalıyordu”
Başkan Tugay’ın “Aksiyon alacağız” açıklamalarına değinen Atak, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin süreci somut adımlara dönüştürme niyetinde olmasının önemli olduğunu belirtti.
“Geçtiğimiz yıllarda envanter çalışmaları sadece bir bilgi olarak kalmıştı. Ancak artık aksiyon alınması yönünde irade ortaya koyulması sevindirici” ifadelerini kullandı.
“Yüzde 35 İfadesi İzmir geneli için tümevarımdı”
Atak, binaların yüzde 35’inin riskli olduğu yönündeki ifadesinin İzmir geneline yönelik genel bir tahmin olduğunu, Büyükşehir Belediyesi’nin açıkladığı rakamların ise saha çalışması sonucunda belirlenen somut veriler olduğunu vurguladı:
“Yüzde 35 rakamı, bu 100 binanın yüzde 35’i yıkılacak anlamına gelmiyor. Bu, İzmir’de incelediğimiz binalardan edindiğimiz tecrübeye dayanarak yapılan genel bir çıkarımdır.
İncelediğimiz binaların katsayılarını, yapım yıllarını, imar af durumlarını, ruhsatlılık durumlarını analiz ederek İzmir genelinde bir öngörüde bulunduk.
Ancak Bornova ve Bayraklı özelinde hangi binaların dönüştürüleceği konusunda en doğru bilgiyi İzmir Büyükşehir Belediyesi verebilir” dedi.
“Zemin sağlam olsa bile bina riskli olabilir”
Bornova ve Bayraklı’da hangi mahallelerin daha fazla risk taşıdığına yönelik bir genelleme yapmanın doğru olmayacağını belirten Atak, “Binaların dayanıklılığı sadece zemine bağlı olarak değerlendirilemez” dedi ve şu ifadeleri kullandı:
“Mahalle mahalle söylemek çok zor. Yapım yıllarına göre bakmak, projelerdeki uygunsuzlukları değerlendirmek daha doğru olur. Bir mahallenin tamamen riskli ya da güvenli olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir.
‘Altı kaya sağlam, bina da sağlamdır’ düşüncesi spekülatiftir. Bir binanın dayanıklılığı yalnızca zemine bağlı olarak ölçülemez. Keşke işimiz bu kadar kolay olsaydı” diye konuştu.