Son Mühür/Sercan Engerek- İzmir’de “Büyük Taarruz ve Cumhuriyet’in Kurucu Ruhuna Yolculuk” adlı söyleşide konuşan ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, saygı konusu üzerinden iktidarı eleştirdi. “Hiçbir zaman hiçbir grubun iktidardayım diye muhalefeti sindirmesi doğru değildir. Bunu yaptığınız an işte orada saygısızlık başlıyor. O saygısızlığın arkasından da facia geliyor” dedi.
Prof. Dr. İlber Ortaylı, İzmir Büyükşehir Belediyesinin Büyük Taarruz’un 103. yılı kapsamında düzenlediği “Büyük Taarruz ve Cumhuriyet’in Kurucu Ruhuna Yolculuk” adlı söyleşide İzmirlilerle buluştu.
Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde Okan Bayülgen’in moderatörlüğünde düzenlenen söyleşide Büyük Taarruz’un askeri ve siyasi boyutlarının yanında eğitim ve haklar meselesi de ele alındı.
“Çocuğu Amerika’ya eğitime göndermek kurtarmaz”
Eğitimin toplumsal bir mesele olduğuna dikkat çeken Ortaylı, “Ben çocuğumu Amerika’ya eğitime gönderir, kurtarırım. Ama bu işe yaramaz. Bu bir sistem meselesidir” dedi.
Ortaylı, son yıllarda liselerde eğitim seviyesinin çok düştüğüne dikkat çekti. “Hiç kimse sesini çıkarmıyor. Herkes kendi başına kurtulmaya bakıyor. Kendi başına kurtulamazsın. Eğitim bir yöntemdir ve toplumca yapılır. Kendi başına Müslüman da olmazsın Hristiyan da. Eğitim de böyledir” diyen Ortaylı tarihten örnek verdi:
“Vakti zamanında bu memleket insanları okutmuş. Örneğin bir Macar kontesiyle bir İzmirli kereste tacirinin çocuğu ne yaptı? Babası ölünce okula gidemedi ve İzmir’e geldi. Onun okuduğu İzmir Kız Lisesi’nden dört kadın profesör çıktı. Yani demek istediğim şu: Macaristan’da kalsa okuyamayacaktı. Atatürk’ün Başkumandanlık Meydan Muharebesi’nden sonra büyük eğitim reformları yaptı. Ama sonra bu reformlar durdu. Buna neden olanları hiçbirisini savunacak durumda değilim.”
“Kabinedeki bir hanımefendinin çocukları Fransa’da okuyor”
İktidarın mevcut uygulamalarıyla reform olamayacağını anlatan Ortaylı, eğitimin ticarileştirilmesine de sert tepki gösterdi.
Ortaylı, eğitim konusunda herkesin birleşmesi gerektiğine vurgu yaparak “Önce şunu sormanız lazım. Benim sekiz yaşındaki çocuğum satrançta birinci oluyor ama okumayı neden sökemedi? Niye? Yani Fransız okuluna çocuklarını gönderenlerin nasıl insanlar olduğunu biliyoruz. Bugün kabinedeki bakanlar sormuş mu? Kabinedeki bir hanımefendinin çocukları orada okuyor” ifadelerini kullandı.
“Hiçbir grup iktidardayım diye muhalefeti sindiremez”
Ortaylı’nın “Geri kalmış bir memleket değiliz. Ancak memleketimizde bazı şeyler çok fazla ihlal edildi. İktisadi, içtimai bakımlardan ülke çok badireler atlattı. Ama unutmayın ki bu ülkede hâlâ sandık var” sözleri dikkat çekti.
Saygı konusunu gündeme getiren Ortaylı, “Hiçbir zaman hiçbir grubun iktidardayım diye muhalefeti sindirmesi doğru değildir” diyerek siyasi iktidarı eleştirdi. Temel hakların gasp edilmesi durumunda birlik olunamayacağını belirten Ortaylı, şöyle konuştu:
“Bir toplumda farklı düşünenler olur. Mühim olan insanların birbirinin hakkına tecavüz etmemesidir. Eğitim hakkı vardır, sağlık hakkı vardır. Çok önemli haklardır. O hakkı gasp ederlerse birlik olmaz. Açık söylüyorum: Bu çok tehlikelidir. Bunu yaptığınız an işte orada saygısızlık başlıyor. O saygısızlığın arkasından da facia geliyor.”