İsrail’in, ABD’nin Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçakları satmasına prensipte karşı çıkmadığı ancak Washington’dan bu satışın, Riyad’ın İsrail’le ilişkileri resmileştirmesi şartına bağlanmasını talep ettiği öne sürülüyor. Axios’a konuşan iki İsrailli yetkili, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın gelecek hafta Beyaz Saray’da gerçekleştirmesi beklenen temaslara dair değerlendirmelerde bulundu.
Yetkililer, görüşmelerde masaya gelmesi muhtemel F-35 satışı konusunda İsrail’in itirazı olmadığını, ancak ABD’den bu adımı, Suudi Arabistan’ın İsrail’le diplomatik ilişkileri normalleştirme taahhüdüne bağlamasını istediğini aktardı.
‘Normalleşmesi şartıyla…’
Yetkililerden biri, “Trump yönetimine, Suudi Arabistan’a F-35 verilmesinin, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi şartına dayanması gerektiğini iletmiştik.” diyerek, Washington’un herhangi bir siyasi karşılık almadan Riyad’a F-35 transfer etmesinin “yanlış bir adım olacağını” savundu.
Diğer yetkili ise, “Türkiye’nin F-35 programına dönüşüne nasıl kesin bir şekilde karşı çıkıyorsak, Suudi Arabistan konusunda aynı seviyede kaygılı değiliz. BAE örneğinde olduğu gibi, bu tür bir savunma iş birliği Abraham Anlaşmalarının genişleyen çerçevesine hizmet edecekse, meseleye daha esnek yaklaşabiliriz.” ifadelerini kullandı.
Orta Doğu’da F-35’e sahip tek ülke konumunda
2020’deki Abraham Anlaşmaları sırasında İsrail, belirli güvenlik garantileri karşılığında ABD’nin BAE’ye F-35 satmasına onay vermiş ancak süreç, Biden yönetiminin jetlere yönelik ek sınırlama talebi nedeniyle ilerlememişti. ABD Kongresi’nin 2008’de kabul ettiği ve İsrail’in bölgedeki “niteliksel askeri üstünlüğünü” (QME) korumayı garanti eden yasa kapsamında, hâlihazırda Orta Doğu'da F-35’e sahip tek ülke İsrail konumunda.
Trump olayı doğrulamıştı
ABD Başkanı Donald Trump da hafta sonu Florida’ya giderken uçakta yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan’ın yakında Abraham Anlaşmalarına dahil olabileceğini dile getirmişti. Trump, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Washington ziyaretine değinerek, “Evet, F-35 almak istiyorlar. Hatta bununla da sınırlı değil, çok sayıda savaş uçağı tedarik etmek istiyorlar. Bu konuyu inceliyorum.” demişti. Riyad’ın İsrail’le ilişkileri normalleştirme ihtimaline ilişkin değerlendirmesinde ise Trump, “Suudi Arabistan’ın yakın zamanda Abraham Anlaşmalarına katılmasını bekliyorum. Bu konuyu görüşmemizde ele alacağız.” ifadelerini kullanmıştı. Veliaht Prens’in 18 Kasım’da Beyaz Saray’da Trump ile bir araya gelmesi; ikili iş birliği başlıklarının yanı sıra bölgesel gelişmelerin de kapsamlı şekilde görüşülmesi planlanıyor.