Uzmanlar, günlük telefon kullanımının 5 saati aşmasının bağımlılık riskini artırdığını, bu durumun uyku bozuklukları, dikkat dağınıklığı, sosyal izolasyon ve depresyon gibi pek çok soruna yol açabileceğini belirtiyor.
Günlük 5 saati aşan kullanım risk oluşturuyor
Cep telefonu bağımlılığı, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyecek düzeyde telefon kullanmasıyla ortaya çıkan klinik bir tablo olarak tanımlanıyor. Uzmanlara göre, bu durum sosyal ilişkilerde, iş ve aile hayatında ciddi sorunlara neden olabiliyor, sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyebiliyor.
Araştırmalar, Türkiye’de ve dünyada cep telefonu bağımlılığı oranının yüzde 5 ile 10 arasında değiştiğini gösteriyor. Günlük kullanım süresinin 5 saat ve üzerine çıkması, bağımlılık riski açısından önemli bir işaret olarak değerlendiriliyor. Sabah uyanır uyanmaz telefona bakmak ya da uyumadan hemen önce uzun süre telefonla vakit geçirmek de riski artıran etkenler arasında.
Fiziksel ve ruhsal etkileri
Sürekli telefon kullanımı uykusuzluğa, dikkat dağınıklığına, konsantrasyon sorunlarına ve sosyal izolasyona yol açabiliyor. Göz, boyun ve sırt ağrıları gibi fiziksel rahatsızlıklar da sık görülen etkiler arasında. Ayrıca huzursuzluk, gerginlik, stres ve depresyon gibi duygusal değişimler de yaşanabiliyor.
Beyindeki dopamin dengesini bozuyor
Aşırı telefon kullanımının, beyindeki ödül mekanizmasında görev alan dopamin hormonunun işleyişini değiştirdiği bilimsel araştırmalarla ortaya konmuş durumda. Bu durum, beynin haz merkezinde duyarsızlaşma ya da aşırı hassasiyet gibi değişimlere neden olabiliyor.
Uzmanlar, cep telefonu bağımlılığını değerlendirmek için çeşitli ölçekler kullanıldığını belirtiyor. Bu testlerde, “Telefon kullanımı nedeniyle planladığım işleri aksatırım” veya “Yakın çevrem telefonumu çok kullandığımı söyler” gibi sorular yer alıyor. Bu sorulara verilen yanıtlar, bağımlılık riskini ortaya koyabiliyor. Cep telefonu kullanımı günlük yaşamı olumsuz etkilemeye başladıysa ve kişi telefonsuz kaldığında yoğun kaygı hissediyorsa tedavi süreci gündeme geliyor. Tedavi, telefon kullanımını sınırlandırma, psikoterapi, grup terapileri ve gerektiğinde ilaç tedavisi yöntemlerini kapsayabiliyor.
Bilinçli kullanım önerileri
Uzmanlar, telefonda geçirilen uzun saatler yerine fiziksel ve sosyal aktivitelerin artırılmasını tavsiye ediyor. Düzenli yürüyüş ve spor yapmak, yeni hobiler edinmek, gerçek dünyadaki sosyal etkileşimlere daha fazla zaman ayırmak bu sürecin önemli adımları olarak görülüyor.
