Son Mühür/ Arif Enes Durak- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, İzmir Ticaret Odası ve Yeni Asır Gazetesi'nin ev sahipliğinde düzenlenen 2. Kentsel Dönüşüm Zirvesi'nde, İzmir'in geleceği için kritik bir yol haritası sundu. Kentteki binaların üçte birinin dönüşmesi gerektiği gerçeğiyle yola çıkarak, Başkan Tugay, kentsel dönüşüm süreçlerindeki sorunları aşmak ve süreci hızlandırmak adına 6 somut çözüm önerisi dile getirdi. Tugay, Büyükşehir Belediyesi olarak bu adımların bir parçası olmaya hazır olduklarının altını çizdi.
Türkiye'nin dönüşüm serüveni ve İzmir'in acil ihtiyaçları
Başkan Dr. Cemil Tugay, konuşmasına İzmir'in altyapı, ulaşım planlaması ve özellikle kentsel dönüşüm konusundaki eksikliklerine değinerek başladı. Türkiye'nin son 60-65 yılda üç farklı dönüşüm süreci geçirdiğini belirten Tugay; 1950-1980 arasını "Hızlı Kentleşme", 1980-2000 arasını "Büyük Dönüşüm" ve 2000'den günümüze kadar olan süreci ise "Afet Riskli Dönüşüm" olarak nitelendirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kentsel dönüşüm çalışmalarını detaylandıran Tugay, mevcut durumda 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesi kapsamında iki farklı kanunla yürütülen süreçlerin yavaşlamasına dikkat çekti. Tugay'ın sunduğu verilere göre, İzmir genelindeki 2 milyon 639 bin 406 konutun yüzde 33'ü, yani yaklaşık 880 bin konutun acil yenilenme önceliği bulunuyor.
Büyükşehir'in dönüşüm çalışmaları ve devam eden projeler
Başkan Tugay, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kentsel dönüşüm çalışmalarını üç ana başlık altında topladıklarını belirtti: "Afet riski altında bulunan alanlarda dönüşüm çalışmaları", "Belediye tarafından yapılan imar plan revizyonları ile vatandaş tarafından gerçekleştirilebilecek dönüşüm alanları" ve "Kent bütününde planlı alan olmasına rağmen kaçak yapılaşmanın olduğu alanlardaki dönüşüm çalışmaları".
Karabağlar Uzundere, Karşıyaka Örnekköy, Gaziemir Aktepe-Emrez, Konak Ege Mahallesi, Konak Ballıkuyu ve Çiğli Güzeltepe'de kentsel dönüşüm çalışmalarının tüm hızıyla sürdüğünü kaydeden Tugay, şu ana kadar hak sahiplerinden 405 bin metrekarelik tapu devri alındığını ve bin 150 bağımsız birimin anahtar tesliminin yapıldığını açıkladı. Halihazırda 5 bin 798 bağımsız birimin yapım çalışmalarının devam ettiğini belirten Tugay, toplamda 7 bin 948 bağımsız birim üzerinde çalıştıklarını ifade etti.
Başkan Tugay'dan kentsel dönüşüme 6 kritik öneri
Başkan Tugay, kentsel dönüşüm sürecinin daha hızlı ve sağlıklı ilerlemesi için kapsamlı 6 çözüm önerisi sundu:
- Kanunların Birleştirilmesi: Mevcut kentsel dönüşüm yasalarının (6306 sayılı Kanun ve 5393 sayılı Kanun'un 73. maddesi) tek bir "Kentsel Dönüşüm Kanunu" altında birleştirilerek, Büyükşehir Belediyeleri'ne verilen yetkilerin korunması.
- Yasal Uyumun Sağlanması: Kentsel dönüşüm mevzuatının, İmar Kanunu, Kamulaştırma Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu ve diğer ilgili yasal düzenlemelerle koordinasyonunun sağlanması ve bu kanunlarda değişiklikler yapılması.
- İhtisas Mahkemelerinin Kurulması: Kentsel dönüşüm uygulamalarından kaynaklanan uzun yargı süreçlerini kısaltmak amacıyla "ihtisas mahkemeleri" kurulması ve **"ivedi yargılama usulü"**nün uygulanması.
- Kredi Desteğinin Sağlanması: Ülke ekonomisinin ve artan inşaat maliyetlerinin dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri olduğunu belirten Tugay, riskli olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünü hızlandırmak için vatandaşlara uygun ödeme koşullu kredi imkanları sunulması veya mevcut kredi desteklerinin genişletilmesi.
- Tapu Şerh Sorununun Çözülmesi: Özellikle "hazine fazlalığı" olarak bilinen ve hak sahiplerine mağduriyet yaratan tapulardaki kısıtlayıcı şerh sorununa çözüm getirilmesi. Bu şerhin bulunduğu parsellerdeki Hazine adına tanımlanan hakların, uygulayıcı kamu idaresi adına harca esas değer üzerinden devrinin sağlanması.
- Rezerv Alanların Belediyeye Devri: Kent estetiği, silueti, tarihi doku ve zemin özellikleri gibi nedenlerle yapılaşmanın uygulanamayacağı kentsel dönüşüm alanlarında ihtiyaç duyulan imar hakkı transferi için Hazine mülkiyetindeki taşınmazların rezerv alan olarak belediyelere devredilmesi.
Başkan Tugay, sözlerini iş birliği mesajıyla noktalayarak, "Biz İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak şehrimizdeki binaların yüzde 33'ünün dönüşümünün gerektiği bilinciyle, belirttiğim 6 sorunla ilgili atılacak adımların bir parçası olmaya hazırız. Şehrimizin hızlı dönüşümü için yetkin ve donanımlı ekibimizle birlikte irade ortaya koymak istiyoruz" dedi.
Bakanlık ve iş dünyasından destek mesajları
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Ömer Bulut, Başkan Tugay'ın önerilerini not aldığını belirterek, "Yapıları yenileyebilirsek, yeni çağın gerektirdiği donatıları yeni planlarla o şehre kazandırabilirsek, o şehirler gençleşerek yeni nesillere hizmet etmeye devam eder" dedi. Bulut, Bakanlık olarak yerelden gelecek her türlü projeye destek olmaya hazır olduklarını ve "seni beni yok, yereli, merkezi ve vatandaş ayağı var" diyerek iş birliğinin önemini vurguladı.
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener ise kentsel dönüşüm sürecinin merkezi ve yerel yönetimler, planlamacılar, meslek odaları, akademisyenler, özel sektör ve vatandaşların ortak aklıyla yönetilmesi gerektiğine inandıklarını ifade etti. Özgener, odalarının bu süreçte üzerlerine düşeni yapmaya her zaman hazır olduğunu yineledi. Yeni Asır Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ercan Demir de, kentsel dönüşümün sadece yeni yapılar değil, daha yeşil, güvenli ve yaşanabilir bir İzmir demek olduğunu vurgulayarak, "Artık bekleyecek zamanımız yok. O hayal bu salonda başlıyor" sözleriyle zirvenin önemine dikkat çekti.