Son Mühür- Ege Orman Vakfı’nın davetlisi olarak yanan ormanlık alanlarda incelemelerde bulunan ekibin bir parçası olan Prof. Dr. Doğanay Tolunay, ‘’Neden yangınlar sonrasında hemen fidan dikimi yapılmamalı?’’ sorusuna cevap verdi.
‘’Yangınlar sonrasında kamuoyu yanan ormanlarının imara açılacağı endişesiyle hemen fidan dikilmesi için baskı oluşturuyor. Ancak yangın sonrası hemen ağaçlandırma yapılması doğru değil. Bunun birkaç nedeni var.’’ Diyen Prof. Tolunay,
‘’Kızılçam ormanları/makiler yangına dirençli ekosistemlerdir. Yanan alanlar korunarak, yanmış ağaçların kozalaklı dalları serilerek, tırmık vb. aletlerle hafif bir toprak işlemesi yapılarak yeterince tohum olmayan yerlere tohum atılarak çalışıldığında sonbaharda fidanlar çimlenir.
Maki bitkileri birkaç hafta içinde kök sürgünü vererek yeşermeye başlar.
· Dolayısıyla neredeyse sıfır maliyetle kızılçam ve makilikler yeniden ormanlaştırılabilir.
· Bu uygulama aynı zamanda genetik çeşitliliği de korur.’’ Hatırlatmasında bulundu.
OGM fidan üretimi azalıyor...
‘’Buna karşılık özellikle mega yangınlardan sonra fidanlıklarda yeterince fidan olmayabilir. Nitekim OGM fidan üretimi sürekli azalmakta.’’ Diyen Tolunay,
‘’2024 yılında yetiştirilen fidan sayısından hareketle teorik 82 bin hektar alan kadar bir orman alanı ağaçlandırılabilir. 2025 yılında yanan orman alanlarına dair resmi bir açıklama henüz yok. Ama kabaca 50 bin hektar alan yandı.
Yanan alanların büyük çoğunluğu kızılçam ormanı ve kızılçam fidanlarıyla da 50 bin hektar alan ağaçlandırılabilir. Bu nedenle fidan sayısı yeterli gibi gelebilir.
· Ancak bu fidanlar Türkiye’nin çok farklı bölgelerinden toplanan tohumlarla farklı fidanlıklarda üretiliyor.’’ Bilgisini paylaştı.
Antalya fidanı İzmir’e olmaz..
‘’İzmir’deki fidanlıklardaki kızılçam fidanı yetersizse Antalya’daki fidanlıklardan fidan getirilmesi doğru değil. Çünkü Antalya’nın iklimi, toprağı farklı olduğu için buradaki kızılçamlar genetik olarak İzmir’dekilerden farklıdır.’’ Bilgisini paylaşan Prof. Tolunay,
‘’Hatta yükseltisi düşük Seferihisar’a Örneğin yine İzmir’deki Yamanlar dağından toplanan tohumlarla yetiştirilen fidanlar dahi dikilmemeli. Peki dikilirse ne olur? Dikilen fidanların teorik olarak 50-100 yıl sulanmadan, gübrelenmeden yaşamaları beklenir.
Birkaç yıl içinde kuruyacaktır...
Dağdan toplanan tohumlar veya bu tohumlarla yetiştirilen fidanlar deniz kıyısına ekildiğinde/dikildiğinde daha sıcak ve kurak şartlar nedeniyle büyük ihtimal birkaç yıl içinde kuruyacaktır.
Bu nedenlerle öncelikli olarak yanan ormanların tohumla gençleştirilmesi, tohum takviyesi yapılacaksa yöreden toplanan tohumlarla gerçekleştirilmesi genetik çeşitliliği korunması için önemlidir.
· Ama OGM’nin tohum üretim de azalmakta.
Yanan ormanların doğal türlerle ve genetik çeşitlilik korunarak yeniden ormanlaştırılması iklim değişikliğine uyumun bir parçasıdır.
Bunun için de orman işletme müdürlüklerinde yeterince tohum stoku olması ve yangından sonra kurulacak geçici fidanlıklarda yöreden toplanan tohumlarla fidan üretilmesi ve ağaçlandırılmalarda bunların kullanılması iklim değişikliğine dirençli orman kurmanın olmazsa olmaz şartıdır.’’ Mesajı verdi.